tag:blogger.com,1999:blog-67835234325240781312023-11-17T08:08:36.941+05:30दीपक भारतदीप की हिंदी एक्सप्रेस पत्रिकासंकलक,लेखक संपादक-दीपक राज कुकरेजा ‘भारतदीप’,ग्वालियर(मध्यप्रदेश) Writer and Editor-Deepak Raj Kukreja, BharatDeep, Gwalior (Madhya Pradesh)दीपक भारतदीपhttp://www.blogger.com/profile/14727354455089892030noreply@blogger.comBlogger622125tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-37879571938259409982019-04-28T17:03:00.000+05:302019-04-28T17:03:03.217+05:30उम्र के साथ आधुनिक ज्ञानी बनने का शौक चढ़ ही जाता है-अध्यात्मिक चिंत्तन (A HindiArticle)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
आज फेसबुक पर एक पुरानी ब्लॉगर का लेख पढ़ा। उनकी राय में सुख कभी बटोरा नहीं जा सकता। उसे पाने के लिये कसरत करनी पड़ती है।<br /> हम पिछले 12 वर्ष से ब्लॉग लिखते हैं। वह ब्लॉगरा शुरुआती दिनों में हमे हिन्दी में लिखने के लिये अदृश्य रूप से प्रेरित करती थीं। अंतर्जाल के इस प्रारंभिक दौर के साथियों के नाम हमें आजतक याद हैं। उस समय इंटरनेट जनता में इतना प्रचलित नहीं था। उस पर हिन्दी तो गिने चुने लोग ही लिखने वाले थे। ट्विटर के दौर में ब्लॉगर चलते रहे पर फेसबुक के उदय ने ब्लॉग की दुनियां सिमटा दी। <br /> बहरहाल वह ब्लॉगरा प्रगतिशील या वामपंथी विचारधारा की हैं। हम भारतीय अध्यात्मिक धारा के हैं। हमें इस विचाराधारा के लोगों को पढ़ने में बड़ा मजा आता है क्योंकि यह अध्यात्मिक ज्ञान की बजाय सांसरिक विषयों से इस प्रथ्वी पर स्वर्ग बनाना चाहते हैं। राष्ट्रवाद और हिन्दूत्व को यह अपनी नज़र से देखते हैं और उन पर कटाक्ष करने में इनको मजा आता है। हम यहां तक इनके विचारों को स्वीकार भी कर लेते हैं पर जब यह सुख और दुःख जैसी बातें करते हैं तो हंसी आ ही जाती है क्योंकि हमारे अध्यात्मिक दर्शन में स्थूल पदार्थों में सुख ढूंढना अज्ञान माना जाता है। दूसरी बात यह कि सुख दुःख जीवन के दो पहिये माने जाते हैं। तीसरी बात यह कि सुख दुःख विषय अनुभूतियों से हैं न कि उनका कोई स्थूल रूप है।<br /> वैसे उम्र के साथ आदमी की सोच बदलती है और भारतीय अध्यात्मिक ज्ञान का अभ्यास हर आयु के लिये उपयोगी होता है मगर जिन्हें यह ज्ञान अन्यायपूर्ण लगता है आप उनसे यह अपेक्षा नहीं कर सकते कि वह किसी को सुख दुःख का मायावी रूप समझ सकें। अलबत्ता उम्र के साथ आधुनिक ज्ञानी बनने का उनमं शौक जरूर चढ़ जाता है। हम विगत कई दिनों से सोच रहे थे कि कुछ लिखें और प्रगतिशील और जनवादियों के फैसबुकों को तलाश रहे थे। कहा भी जाता है कि आप लिख तभी सकते हैं जब पढ़ें। हम यह सोचकर लिख रहे हैं कि यह लेख उस लेखिका तथा उनके मित्रों में नहीं पढ़ा जायेगा। अगर निर्भयता नहीं होती तो शायद लिखते ही नहीं।<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-61765098635583509912018-06-27T20:43:00.001+05:302018-06-27T20:43:22.821+05:30 पश्चिमी दबाव में धर्म और नाम बदलने वाले धर्मनिरपेक्षता का नाटक करते रहेंगे-हिन्दी लेख (Convrted Hindu Now will Drama As Secularism Presure of West society-Hindi Article on Conversion of Religion)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
हम पुराने भक्त हैं। चिंत्तक भी हैं। भक्तों का राजनीतिक तथा कथित सामाजिक संगठन के लोगों से संपर्क रहा है। यह अलग बात है कि उन्होंने हमें धास भी नहीं डाली पर जानते हैं कि हमारा चिंत्तन हमेशा स्वतंत्र तथा तार्किक विचाराधारा वाला रहा है। सो बता बता देते हैं कि भारत में हिन्दू धर्म छोड़ने वालों ने विदेशियों के दबाव में ही छोड़ा था ताकि वहां काम, नाम तथा नामा मिल सके। हिन्दू धर्म का विरोध यूरोप में रहा है पर वही यूरोप अब हिन्दू धर्म के योग को अपना रहा है। दूसरा वहां हिन्दू धर्म छोड़ने वालों को प्रगतिशील माना गया सो। याद रखें भारतीय उपमहाद्वीप आज नहीं बरसों से ही श्रम निर्यातक रहा है। प्राचीन काल में गये लोगों ने धर्म नहीं छोड़ा पर आधुनिक काल में यह नीति बन गयी कि हिन्दूधर्म छोड़ो और विकसित कहलाओ।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span>अ ब यूरोप सहित पश्चिमी देशों में स्थिति उलट हो रही है। आधुनिक वह धर्मनिरपेक्ष दिखने वाले धर्म तो छोड़ गये। अरेबिक देशों से होते हुए यूरोप तथा अन्य पश्चिमी देशों में घूमते भी रहे पर वहां अब अरेबिक धर्म से पश्चिमी धर्म के लोग चिढ़ने लगे हैं। पहले लोगों को धर्म बदलकर अरेबिक नाम की ज्ररूरत थी अब उन्हें ही हिन्दी नाम की चाहत भी हो सकती है। हिन्दी नाम अब ज्ञान तथा विज्ञान दोनों की पहचान बन गयी है। सीधी बात कहें तो हिन्दू धर्म के मूल ज्ञान तथा विज्ञान का विस्तार अब पश्चिम से होता हुआ यहां आयेगा। सो धर्मनिरपेक्ष तथा विकासित दिखने वाले लोग प्रयास यही करेंगे कि भक्तों की मानसिकता अस्थित करो। हमारी सलाह है कि बात को घुमाने की बजाय सीधे कहो कि हम हिन्दू हैं और हमारी विचाराधारा अकेले ऐसी है जिसमें ज्ञान तथा विज्ञान हैं। हमारे परमात्मा के रूपों तथा पूजा में भिन्नता एक स्वाभाविक शैली है जो मनुष्य मन को सदैव संचालित रखती है। हम सात दिन में सात रूप पूजते हैं न कि एक दिन विशेष एक ही प्रकार की दरबार जायें। </div>
<div style="text-align: justify;">
आखिरी बात यह है कि हमने देखा है कि मूर्ति पूजने तथा माथे पर टीका लगाने वाले पुरुष तथा बिन्दी लगाने वाली महिलाओं के चेहरे पर एक विशेष प्रकार का आकर्षण होता है। उनके चेहरे पर एक स्वाभाविक मुस्कान खेलती दिखती है। जो मूर्ति पूजा या घर में ध्यान वगैरह नहीं करते उनके चेहरे हमे फक लगते हैं। कितना भी चेहरा चमका लें वह रूखा ही लगता है। एकदम मुस्कानहीन। कभी कभी हम टीवी पर धर्म परिवर्तित लोगों का चेहरा देखते हैं ऐसा लगता है कि रो रहे हैं। याद रखें हिन्दू मान्यता के अनुसार भक्त चार प्रकार के होते हैं-आर्ती, अर्थाथी, जिज्ञासु और ज्ञानी। जबकि दूसरी मान्यताओं में केवल आर्त भाव की प्रधानता है। </div>
<div style="text-align: justify;">
--</div>
<div style="text-align: justify;">
आजकल हम वृंदावन रहने लगे हैं। रेलों में घूमते रहते हैं। आज ग्वालियर वापस लौटे। सोचा कोई बड़ा चिंत्तन लिखो। वृंदावन में भक्त जब आते हैं तो उनका भाव देखते ही बनता है। बाकेबिहारी तथा अंग्रेजों के मंदिर में श्रद्धालू जिस भाव से आते हैं उसका वर्णन शब्दों में कठिन है। प्रेम मंदिर पर तो इतनी भीड़ रहती है कि हमें संदेह होता है कि ताजमहल पर भी इतनी होती होगी। जो एक वहां जायेगा वह ताजमहल में मृतभाव का अनुभव करेगा। वहां कितने अंग्रेज कृष्ण के भक्त हैं कहना कठिन है उनकी संख्या इतनी है कि वह रास्ते पर मिलते ही रहते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-38139381093568108732018-05-09T12:50:00.000+05:302018-05-09T12:50:57.887+05:30भोजन के प्रति सदा सम्मानजनक दृष्टि रखना चाहिये-मनुस्मृति (Bhojan ke prati Samman ka Bhav rakhna chahiye-ManuSmriti)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<b style="background-color: white;">मनुस्मृति में कहा गया है कि</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b style="background-color: white;">---</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b style="background-color: white;">पूजित ह्यशान नित्यं बलमूर्जं च यच्छति।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: white;"><b>अपूजितं तु तद् भुक्तमुभूवं नाशवेदिदमफ।</b>।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"> <b>हिन्दी में भावार्थ</b>-नित्य सम्मान की दृष्टि से भोजन करने पर मनुष्य की देह में बल और तेज बढ़ता है। भोजन करते समय उसके प्रति अपमान की दृष्टि रखने से दोनों का नाश होता है।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="white-space: pre;"> </span><b>वर्तमान संदर्भ में लेखकीय व्याख्या</b>-आज के विकास के दौर में जहां भौतिकीय पदार्थों के संग्रह की होड़ लगी हुई है वही अपनी ही देह के प्रति लोगों में जागरुकता कम हो गयी है। भोजन की सामग्री पाचक है या नहीं या उससे स्वास्थ्य पर अच्छा या बुरा कैसा प्रभाव होगा-इस पर लोगों ने सोचना बंद ही कर दिया है। जहां जैसे भी स्वादिष्ट भोजन मिले लोग उसे खाते हैं पर मन में खाद्य पदार्थ के प्रति कोई सम्मान नहीं होता। जीभ को स्वाद व पेट को भार दिलाना है इसी भाव से लोग खाते हैं। अनेक बार तो खाते ही कह देते हैं कि ‘खाने में मजा नहीं आ रहा है।’ खाने के बाद बड़ी बेदर्दी से कह देते हैं कि ‘खाने में मजा नहीं आया। वह नहीं जानते कि ऐसे भाव का बुरा असर कहने वाले के मस्तिष्क पर ही है जिससे खाया हुआ भोजन रसहीन तो कभी विषहीन हो जाता है। सच बात तो यह है कि अनेक बार हमारे लिये स्वादहीन भोजन स्वास्थ्यवर्द्धक तो स्वादिष्ट भोजन रोग उत्पादक हो सकता है।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="white-space: pre;"> </span>हमारे अध्यात्मिक दर्शन के अनुसार भोजन और जल जहां देह की जरूरत पूरी करते हैं तो अनेक बार इनका औषधि के रूप में भी उपयोग होता है। हमने देखा होगा कि हल्दी, जीरा, हींग तथा भोजन में शामिल किये जाने वाले अनेक मसाले औषधि के रूम में काम आते हैं। महत्वपूर्ण बात यह कि हम जिस अंग्रेजी जीवन पद्धति के जाल में फंसे हैं उसके अनुसार ही मस्तिष्क पर दुष्प्रभाव पड़ने से अनेक रोग होते हैं। ऐसे में हमें अपने मस्तिष्क में ही भोजन के प्रति सकारात्मक भाव रखते हुए भोजन करना चाहिये।</span></div>
<div>
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-29322397026643051652018-01-24T11:11:00.000+05:302018-01-24T11:11:40.902+05:30आम हिन्दू जनमानस को गरियाने तक सीमित पांखडी प्रयास-पद्मावत पर हिन्दी सम्पादकीय (filam Padmawat and comman Hindu-HindiEditorial<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<b>आम हिन्दू जानमानस को गरियाने तक सीमित पांखडी प्रयास-पद्मावत पर हिन्दी लेख</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>--- ---------------</b></div>
<div style="text-align: justify;">
हिन्दूत्ववादियों का पाखंड और डर अब सामने आ रहा है। अब तो उन पर गुस्सा आने लगा है। ‘पद्मावत’ फिल्म के विरुद्ध आंदोलन चलाकर जिस तरह हिन्दुत्ववादियों ने आम हिन्दू को जिस तरह भ्रमित किया है वह देखने लायक है। इन हिन्दुत्ववादियों के पास इस फिल्म बनने के बाद उसे रोकने के लिये प्रयास करते देखा गया पर यह इनसे पूछने ही पड़ेगा कि ‘जब आपके पास केंद्र सहित 20 सरकारें हैं तो सवाल है कि यह फिल्म बनी कैसे? अरे भई, राजनीति में कूटनीति भी कोई चीज होती है। अगर तुम में दम और अक्ल थी तो इस फिल्म को बनने से ही रोक सकते थे।’</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> फिर फिल्म के बनने से बाज़ार तक आने तक इसे कहीं भी रोकने के लिये सरकार प्रत्यक्ष नहीं तो अप्रत्यक्ष दबाव डाल सकती थी जिसे संभालना निर्माता और वितरकों के बस में नहीं होता। इन पाखंडियों में इतना दम नहीं है कि अपने शीर्ष नेतृत्व तथा फिल्म व्यवसाय मे लगे उन हिन्दू लोगों पर पर उंगली उठाते अब सामान्य जनमानस से कह रहे हैं कि ‘यह फिल्म मत देखो’, ‘असली हिन्दू हो तो फिल्म मत देखो’ आदि आदि।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> अगर हिन्दूत्ववादियों की चाल देखी जाये तो इनकी हिम्मत अपने से बड़े हिन्दू के सामने आंख मिलाने की नहीं होती मगर आम जनमानस को ललकारते और फुफकारते रहते हैं। कहते हैं कि अगर असली हिन्दू हो तो फिल्म मत देखो कभी यही नहीं कहते कि जिन्होंने फिल्म बनायी, उसे सार्वजनिक प्रदर्शन की अनु<span style="white-space: pre;"> </span>मति दी, जो इसे कमाने के लिये बाज़ार में ला रहे हैं और जो इसे प्रदर्शन की शक्ति दे रहे हैं वह नकली हिन्दू हैं। इन पाखंडियों में इतनी हिम्मत नही है क्योंकि इन्हें अपनी नाटकबाजी की कीमत पद, पैसे और प्रतिष्ठा के रूप में इन्हीं बड़े लोगों से चाहिये। फेसबुक और ट्विटर पर इन पाखंडियों की सक्रियता केवल आम हिन्दू को लतियाने और गरियाने तक ही सीमित है। राज्य, अर्थ, और कला जगत से जुड़े शीर्ष पुरुषों पर उंगली उठाने की इनकी हिम्मत नहीं दिखती। हम तो इस विषय में उदासीन हैं क्योंकि हमारा मानना है कि जिसने पद्मावती पर फिल्म बनायी है वह एक बाज़ारू निर्देशक है और उसमें इतिहास से न्याय करने की क्षमता नहीं है। साथ ही यह भी एक फिल्म किसी समाज या धर्म का कुछ न बना सकती है न बिगाड़ सकती है। साथ ही इन पाखंडियों को सलाह है कि इस फिल्म को शांति से चलने दो। अब चिड़िया चुग गयी खेत अब पछताय क्या हेत।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> सीधी बात यह है कि इस यह फिल्म पैसे कमाने के लिये बनायी गयी है। हिन्दूत्ववादियों ने जानबूझकर इसके विरोध को हवा दी ताकि समाज विशेष के लोगों को उद्वेलित कर सड़क पर लाया जाये और फिल जब फिर उनके आंदोलन को विफलता के लिये तमाम प्रयास कर विश्व में संदेश भेजा जाये कि हम ‘निरपेक्षता के प्रतीक हैं’, हम शांति और व्यापार के साझीदार हैं तथा हम विकास प्रिय हैं, आदि आदि। आखिर हमें देश में डॉलर जो लाने हैं। हमें नियमित पढ़ने वाले पाठक जानते हैं कि हम क्रिकेट की तरह फिल्म, कला, समाज सेवा तथा धर्म प्रचार में फिक्सिंग का भूत देखते हैं। यह पाठ उसी की एक कड़ी मात्र है। अपनी नीति के अनु<span style="white-space: pre;"> </span>सार हमने किसी व्यक्ति या संस्था का नाम नहीं लिखा क्योंकि आजकल सभी जानते हैं वह कौनसी है जहां भक्तों के आदर्श पुरुषों के संकेतों पर सब चलता है। जय श्रीराम, जय श्रीकुष्ण</div>
<div style="text-align: justify;">
---</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-64027167700670443222017-10-08T12:29:00.001+05:302017-10-08T12:29:12.230+05:30कश्मीर में धारा 370 व 35ए अब खत्म नहीं किया तो कभी नहीं कर पाओगे-हिन्दी लेख (it Time Goot for Remove article 370 & 35A From Jammu Kashmir-Hindi Editorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><b><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">कश्मीर
में धारा 370 व 35ए अब खत्म नहीं किया तो कभी नहीं कर पाओगे-हिन्दी लेख</span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">------ </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;"> भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शिरोमणि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमेशा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दूत्व</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पुरोधा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राष्ट्रवाद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रेमी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">होने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दावा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राजनीतिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चातुर्य</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आजतक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">परिचय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाये।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सत्ता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पहले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तमाम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बदलाव</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दावे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सवार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">होते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सबकुछ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भूल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">केवल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उसके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भोग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सक्रियता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिखाते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मुद्दे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पुराने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्त</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संवेदनशील</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिखते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वर्तमान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">स्थिति</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आंकलन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उनके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अंदर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कोई</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिलचस्पी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साफ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धारा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 370
</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 35</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ए</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तत्काल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राष्ट्रपति</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अधिकार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खत्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिखाओ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वरना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझेंगे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तुम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">केवल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जुमलेबाजी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उससे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सुनने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आदी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पूरा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विश्व</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">डांवाडोल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उत्तर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कोरिया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उलझा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चीन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">डोकालाम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जूझ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दूसरी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जगह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">झांकने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">फुर्सत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उधर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ईरान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दुश्मनी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">निभाने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लगा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हुआ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">फौज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तथा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सरकार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आपस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हाथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">काम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सक्रिय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विरोधी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ठंडे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जायेंगे।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वर्तमान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मुख्यमंत्री</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अलगाववादियों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दुश्मनी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मोल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रखी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सबसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बड़ी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बात</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तुम्हारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इष्ट</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विकास</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जुमला</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खूब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पूरी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दुनियां</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> ‘</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विकास</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चाहते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">’<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">एक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">डर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बड़ी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ताकतों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चक्कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">घाटी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जम्मू</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लद्दाख</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हाथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">न</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">निकल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जायें।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दरअसल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मुस्लिम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देशों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बहुत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिलचस्पी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खासतौर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ईरान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदीअरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अप्रत्यक्ष</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तथा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रत्यक्ष</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बनाये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रखना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चाहते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इधर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदीअरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हथियारों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सौदा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">किया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वैसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदीअरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दुनियां</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सामरिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रूप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शक्तिशाली</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सबसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आर्थिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पालनहार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदीअरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शासक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विलासी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उन्हें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारतीय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उपमहाद्वीप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पुरुष</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तथा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नारियां</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यहां</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बुलाकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उनसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गुलामी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कराने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शौक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इधर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">व</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बांग्लादेश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जागरुकता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उनकी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिक्कतें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बढ़</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जाये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उनकी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अय्याशी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्षेत्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ऐसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संभव</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सेना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अफसरों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पैसा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अधिकृत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्षेत्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">छोड़ने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रेरित</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जाये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पूरे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्षेत्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जनमत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संग्रह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कराओ।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारतीय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रणनीतिकार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">न</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहेंगे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्योंकि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उन्होंने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अभी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संविधान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अलग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रखा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हुआ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जरूर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">एक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">स्वाभाविक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मित्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मानते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्योंकि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">
1971 </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लेकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पैसा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धमकाकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अलग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बाद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चीन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मार्ग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रोक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ऐसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मौका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">स्थाई</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रूप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिस्सा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सीधा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उपाय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धारा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 370
</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">व</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 35 </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ए</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तत्काल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खत्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">झंझट</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमेशा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खत्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दे।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">किया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कभी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाओगे।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संभव</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आगे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हालात</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ऐसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जायें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जम्मूकश्मीर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हाथ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गंवाना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पड़े।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">केवल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वणिकों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बनी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सरकार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शायद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कोई</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ऐसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रभाव</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">डाल</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उन्हें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> सलाह
है कि वह हानि लाभ के भय से मुक्त होकर ऐसा निर्णय लें। अगर भक्तों की सरकार अब ऐसा नहीं कर सकी तो फिर
कभी कोई नहीं कर पायेगा। यह भी तय है। हमारे
हिसाब से इस समय वातावरण ऐसा है कि आज यह धारायें खत्म कर लो और कल अपने ही प्रिय वणिकों
को जमीने देना शुरु करो। वरना तुम जानो तुम्हारा काम।<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-19044156931897985352017-09-21T15:58:00.001+05:302017-09-21T15:58:43.331+05:30अब देश के बंटवारे का राज समझ आने लगा है-हिन्दी लेख (Now understand county diviisiton-HindiArticle)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">अब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बंटवारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लगा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लेख</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;"><b>-----</b>-</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारतीय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उपमहाद्वीप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कभी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सोने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जाता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">था।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अंग्रेजों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विभाजन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दिया।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 14 </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगस्त</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 15 </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगस्त</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बना।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तानी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कहते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">संस्कृति</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अलग</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">एक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बात</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आती।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दोनों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लुटना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पहले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भ्रष्टाचार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बेरोजगारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपराध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गदंगी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बाढ़</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बीमारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जैसी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आपदायें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">एक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जैसी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दोनों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरफ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चैनलों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बहसें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देखें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दोनों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देशों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समस्याओं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बहसें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देखें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शहर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नाम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">न</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लगता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">देश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चर्चा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारतीय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उपमहाद्वीप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विभाजन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसलिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कराया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">था</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यहां</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लोगों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बांटकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लूटा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">याद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रखें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दोनों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तरफ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कालाधन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गोरों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बैंकों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वैसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जैसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आजादी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पहले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">था।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यूट्यूब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गज़वा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ए</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिंद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यानि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">युद्ध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अरेबिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ठेकेदारों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रवचन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सुने।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इनमें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अधिकतर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विद्वान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">थे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जिनकी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उद्ूर्</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">व्याख्या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आसानी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकती</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कोई</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ऐसा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रकांड</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विद्वान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझदार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जिसने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गज़वा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ए</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिंद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विषय</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सामग्री</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अध्ययन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">किया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लगता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वरना</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दू</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कथित</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रक्षक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खूब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">प्रचार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ताकि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आम</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दू</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इससे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अवगत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सके।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वास्तव</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसमें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खतरनाक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दर्शन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भरा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जरा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">शब्द</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सुने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-‘</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">खुरासान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">काले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">झंडे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लेकर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लश्कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">निकलेंगे।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उनका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">स्वागत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करना।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लश्कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्द</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बादशाहों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पकड़कर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लायेगा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस्लामिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तख्त</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सामने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पेश</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करेगा।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सैनिकों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जन्नत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मिलेगी।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जिहाद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जायेंगे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जख</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आजाद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">होंगे।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">’<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">गज़वा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ए</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्द</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विषय सामग्री</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">साफ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लगा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पटरी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चीन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अमेरिका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आस्ट्रेलिया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">न्यूजीलैंड</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यानि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ईसाई</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यहूदी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">और</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बौद्ध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राष्ट्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकती</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ईरान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सऊदीअरब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">फलीस्तीन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अफगानिस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सीरिया</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मिस्त्र</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इराक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कभी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">! </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अरेबिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धार्मिक</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">किताबों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दू</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">विरुद्ध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जहर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भरा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैरानी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इस</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बात</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भक्तों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">डर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बारे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कभी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बयान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">नहीं</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">किया।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अगर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आप</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">थोड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सुन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लें</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जायेगा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> ‘</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्मनिरपेक्षता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">’ </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">मायने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">क्या</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इनके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ग्रंथों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">युद्ध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">ही</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">युद्ध</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भरा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पड़ा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">तो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसके</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अनुयायी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कैसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">चैन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">से</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बैठ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सकते</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हैं।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हिन्दुस्तान</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कौन</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">जो</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इनसे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सदाशयता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उम्मीद</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करता</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अब</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">हमारी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">समझ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">में</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">यह</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">राज</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">आ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रहा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">है</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">कि</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">भारत</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">का</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बंटवारा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">स्वीकार</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">करने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">वाले</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">महानुभावों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">को</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसका</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अहसास</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">था</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">इसलिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">उन्होंने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अपने</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">धर्म</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रक्षा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">के</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">लिये</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">अंग्रेजों</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">की</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">बनायी</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">रेखा</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">पर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">सहमति</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दे</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">दी।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-64852753252686398572017-09-11T18:06:00.002+05:302017-09-11T18:06:25.280+05:30हमारा पवित्र अंक 1008 है इसलिये 969 वालों की हिंसा का समर्थन नहीं करते(Hindu Holi number 1008 and hi no enter in Fight between 969 & 786-HindiArticle)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> एक बात समझ में नहीं आती कि 25 अगस्त 2017 से बर्मा में रौहिंग्याओं के विरुद्ध हिंसा का वातावरण चल रहा था पर पांच सितम्बर को भारत के प्रधानमंत्री की चीन के बाद म्यांमार पहुंचने पर ही अचानक उसका प्रचार क्यों बढ़ गया? दिलचस्प बात यह कि बर्मा या म्यांमार ऐसा देश है जो भारत व चीन के बीच संबंधों का संतुलन बनाये हुए है। कहा जाता है कि वहां की सरकार पर चीन का दबाव है तो अब यह भी देखने को मिला कि उसने भारत के साथ भी अच्छे संबंध बनाने के प्रयास शुरु किये हैं। जिन लोगों को लगता है कि चीन भारत के प्रति शत्रुभाव रखता है उन्हें इस पर अवश्य विचार करना चाहिये कि क्या बर्मा अब चीन के दबाव से मुक्त हो गया है या फिर इसमें चीन की कोई चाल है?</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> बर्मा में रौहिंग्या लोगों का मसला अब तेजी से उभर रहा है। मध्य एशिया के आतंकी अपने लिये नया ठिकाना ढूंढने बर्मा आ रहे हैं। एक बात तय है कि इन्हें सऊदी अरब, कतर, तुर्की व ईरान से धन मिलता है। यह देश बिना आतंकवाद के विश्व में अपनी जगह नहीं बनाये रख सकते। फिर इधर भारत से उन्होंने दोस्ताना दिखाना शुरु किया है पर अगर मध्य एशिया के आतंकवादी बर्मा आते हैं तो यकीनन भविष्य में भारत को अस्थिर करने की उनकी कोई योजना होगी जो उन्हें आकाओं ने सौंपी होगी। हालांकि अगर वहां आतंकवाद फैलता है तो भारत, चीन, जापान और दक्षिणकोरिया एक मंच पर होंगे यह भी तय है। </div>
<div style="text-align: justify;">
वैसे पहले भी बर्मा में रौहिंग्या लोगों के विरुद्ध भड़की हिंसा की विश्व भर में चर्चा हो रही है। इसको एक धर्म का दूसरे धर्म से संघर्ष बताया जा रहा है। जब धर्म के नाम पर हिंसा हो तो उसके प्रतीकों की चर्चा जरूर होती है। बर्मा में बौद्ध भिक्षु अशिन बिरथू को वहां का बिन लादेन कहा जा रहा है। अब हमें तो ज्यादा पता नहीं कि सच क्या है क्योंकि प्रचार माध्यम अपने प्रचार के लिये अनेक कहानियां गढ़ लेते है। बहरहाल यह कथित बौद्ध भिक्षु अपने संगठन 969 का विस्तार कर रहा है। अगर हम कहें कि यह धार्मिक प्रतीक 786 और 969 के बीच संघर्ष है तो गलत नहीं होगा। पाकिस्तानी अपने अरेबिक होने के अहंकार में रौहिंग्याओं के बचाव में उतरे हैं पर चीन से दोस्ती का खौफ है -जिसका बर्मा सरकार पर पूरा नियंत्रण है -पर वह भारत को उसके लिये जिम्मेदार बता रहे हैं। अब कोई इन 786 वालों को समझाओ हम तो सदियों से 1008 अंक धारण करने वाले महात्माओं को मानते हैं और इस तरह की सामूहिक हिंसा झेलते हैं पर न स्वयं करते न करने वालों का समर्थन करते हैं। जय श्रीराम, हर हर महादेव, जय श्रीकृष्ण, जय झूलेलाल।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-6954573136315655492017-08-20T13:43:00.000+05:302017-08-20T13:43:50.493+05:30कंपनियां कभी भारत चीन युद्ध नहीं होने देंगी-हिन्दी संपादकीय (companey no would mede any War between India china-HindiEditorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b>संदर्भ-भारत चीन युद्ध</b><br />
---<br />
<h2 style="text-align: center;">
कंपनियां कभी भारत चीन युद्ध नहीं होने देंगी-हिन्दी संपादकीय </h2>
<div style="text-align: justify;">
आजकल फेसबुक व ब्लॉग पर कोई बड़ा पाठ लिखने का मन नहीं करता। लिखना बहुत कुछ चाहते पर अंतर्जाल पर मीडिया पर इतना पढ़ते हैं कि बहुत कुछ लिखने का मन करता है पर उसमें से क्या लिखें यह तय करना कठिन है। इधर चीन व भारत के बीच प्रचार युद्ध चल रहा है-बात इससे आगे जायेगी यह संभावना नहीं लगती। हमारे पुराने अंर्तजालीय मित्र विचार जानते हैं। पूरे विश्व पर अंग्रेजी के चतुर्थकोणीय प समूह- पूंजीपति, प्रचारक, प्रबंधक (राज्य) पड़पीड़क (अपराधी)-का समन्वित कार्यक्रम है-अंग्रेजी में ‘एम’-मनीलैंडर, मीडिया, मैनेजर और माफिया ( 'M" MoneyLender, Media, Menegment And Mafia)-माना जा सकता है। भारतीय प्रचारक अभी तक कश्मीर तथा हिन्दूत्व की बहस कर रहे थे पर जनता बोर होने लगी थी-अब उनको डोकलाम नया विषय मिल गया है सो एक दो बरस तक उन्हें शायद ही इसे फुर्सत हो। चीन रोज भारतीय सीमा में अपने सैनिक लेकर आयेगा फिर भाग जायेगा। यह खबरें भी चलती रहेंगी।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> यही हाल चीन का है। जापान के विरुद्ध प्रचार वहां शायद पुराना विषय हो रहा है। दूसरी बात यह भी कि वहां की जनता सरकारी प्रचार माध्यमों से जुड़ने को मजबूर है इसलिये वह उस पर ध्यान नहीं देती। अब भारत के विरुद्ध प्रचार से वहां जान फूंकने का प्रयास होता लगा रहा है-उसके अनेक सरकारी समाचार पत्रों का नाम भारत पर सतत धमकियां छपने के कारण अंतर्राष्ट्रीय पटल पर चमक रहा है। संभवतः अनेक लोगों ने उसके अखबारों का नाम ही पहली बार सुना होगा। जहां तक दोनों देशों के बीच किसी भारी लड़ाई का जो भय है वह किसी को नहीं है। कंपनियों के मकड़जाल में चीन भी ऐसे ही फंसा है जैसे कि भारत। दोनो के पास भारी सैन्यबल है जिसे व्यस्त रखना भी जरूरी है ताकि उनका अभ्यास बना रहे। शायद चीन अपने देश में यही कर रहा है। भारतीय सेना तो पाकिस्तान के साथ लड़ने का नियमित अभ्यास करती रहती है। वहां के नेता कोई दूध के धुले नहीं है वरना वहां के राष्ट्रपति शी जिनपिंग का नाम पनामालीक में नहीं आता। हमारा तो मानना है कि चीनी नेता भी शीशे के घर में रहने लगे हैं इसलिये वह भारत पर पत्थर नहीं फैंक सकते। अभी तक चीन एक रहस्यमय देश था पर डोकलाम विवाद के बाद उसकी आंतरिक सच्चाईयां बाहर आने लगी हैं। इससे पता चलता है कि वह अमेरिका या सोवियत संघ की तरह महाशक्ति बनने का उसका सपना अब टूटने वाला ही है-यह शुभकाम भारत के हाथ से ही संपन्न हो रहा है। भारत प्रचार के स्तर में चीन की बराबरी पर आ गया है-इसका अर्थ यह कि चीन एशिया की अकेली महाशक्ति नहीं है वरन् भारत भी उसके समकक्ष खड़ा है। कुछ क्षेत्रों में तो भारत उससे आगे हैं-अंतरिक्ष, वायु तथा जल क्षेत्र में भारत उससे बहुत आगे हैं ऐसा बताया जा रहा है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> आजकल भौतिकता का बोलबाला है। ऐसे में आर्थिक क्षेत्र के प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष संबंधों को बहुत महत्व है। चीन का भारत में भारी व्यापार है तो भारत में भी उससे आयातित वस्तुओं का बाज़ार है जिसके क्रय विक्रय में स्थानीय लोगों को रोजगार के साथ ही उपभोक्ताओं को सस्ता सामान भी मिल रहा है। दोनों में कोई किसी को तबाह नहीं कर सकता और न करना चाहेगा। यही कारण है कि सीमा पर एक भी गोली नहीं चली। चल गयी तो मामला सीधे विश्वयुद्ध तक चला जायेगा। ‘म’ समूह की पकड़ राज्य प्रबंधन पर भी होती है। चीन के बारे में तो यह कहा जाता है कि कहीं न कहीं अंतर्राष्ट्रीय माफिया भी वहां अपना पैसा लगाता है। अतः उसका मीडिया चाहे जो बकवास कर ले पर वहां के सरकारी नेता कभी युद्ध जैसी बात सोच भी नहीं सकते। हमारे टीवी चैनलों पर एक पान मसाले का विज्ञापन आता था जिसमें पात्र कहता है कि ‘हम इधर भी खिलाते हैं तो उधर भी खिलाते हैं।’ अंतर्राष्ट्रीय कंपनी सभी देशों में ले-देकर अपना दखल रखती हैं और तय बात है कि वह अपने संपर्क वाले चीन के सरकारी नेताओं को कभी भारत पर हमला करने की इजाजत नहीं देंगी।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-91737621616113995022017-08-02T12:33:00.003+05:302017-08-02T12:33:52.333+05:30हमारी दृष्टि तो फेसबुक के सामान्य प्रयोक्ता पुराने लोगों से अधिक विद्वान हैं-हिन्दी लेख (Fecebook user is Great Intictual-HindiArticle)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
हमारे देश में इस समय सोशल मीडिया को लेकर अनेक विवाद उठते हैं और स्थापित विद्वानों को लगता है कि वह केवल अज्ञानी लोग सक्रिय हैं। अक्सर कुछ लोग फेसबुक पर सक्रिय रहने वालों पर यह आरोप लगाते है कि वह किसी भी बड़े या खास आदमी को भी कुछ नहीं समझते! उन्हें लगता है कि सब फेसबुक पर सक्रिय लोग अहंकारी हैं। </div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> हम इससे उलट अपनी राय रखते हैं। दरअसल पहले टीवी चैनलों और अब सोशल मीडिया के बढ़ते प्रभाव ने आम जनमानस को सबकी औकात के दर्शन करा दिये हैं और उन्हें यह पता लग गया है कि कथित बड़े और खास पहचान रखने वाले फर्जी हैं-वह बड़े पदों पर विराजे हैं, उनके पास ढेर सारा पैसा है और अभिनय से भारी प्रतिष्ठा भी है पर वह समाज के किसी काम के नहीं क्योंकि वह भी आमआदमी की तरह अपने परिवार हित तक ही सीमित हैं। यही हाल लेखकों और पत्रकारों का भी हैं। हम पिछले दस साल से अंतर्जाल पर सक्रिय हैं पर लगता है कि कई कथित बड़े व खास विद्वान लोग सोशल मीडिया से चित्र और विषय चुराकर अपनी मौलिकता प्रदर्शित कर रहे हैं। </div>
<div style="text-align: justify;">
आम जनमानस को आभास हो गया है कि जो लोग कला, अर्थ, साहित्य, राजनीति तथा पत्रकारिता के क्षेत्र में शिखर पर है वह योग्यता से कम प्रचार से ज्यादा बड़े वह खास बने हैं। यही कारण है कि फेसबुक व ट्विटर पर आम प्रयोक्ता आक्रामक हो रहे हैं। उन्हें हम जैसा व्यक्ति तो अहंकारी नहीं मान सकता। इसका कारण यह है कि संगठित क्षेत्र के बुद्धिजीवियों, कलाकारों, तथा पत्रकारों ने सदैव यह भ्रम माना है कि उनकी लिखा या बोला ही ब्रह्म वाक्य है। इतना ही नहीं उन्होंने असंगठित क्षेत्र के विद्वानों को कभी अपने आगे गिना ही नहीं। ऐसे में अब उन्हें अपनी उपेक्षा देखकर जलन होती है और वह सोशल मीडिया से चिढ़ने लगे हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
--</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-44162936514269151042017-07-16T16:21:00.001+05:302017-07-16T16:29:01.174+05:30आतंकवाद के नये सहायक की छवि चीन को भारी पड़ सकती है-हिन्दी संपादकीय (China Could high cost for its New image new Assitant for Terrism-HindiEditorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
इधर उधर की खूब खबरें पढ़ीं और सुनी। अंतर्जाल पर कथित रूप से चीनी मीडिया के वार्तालाप भी सुने। यूरोपीय यूनियन की चीन को चेतावनी भी सुनी। लब्बोलुआब यह कि चीन हाथी की तरह था जिसने 1962 से यह भ्रम फैला रखा था कि वही ताकतवर है। हमने 1962 के बारे में बहुत कुछ पढ़ा है जिसमें भारत के एक विशेषज्ञ का कहना था कि 1962 में भारत लड़ा ही नहीं था वरन् नेताओं ने हार मानी थी। फिर 1967 और 1986 में चीन की धुलाई की बात भी सामने आयी। अब भारत शेर की तरह पराक्रमी हो गया है। चीन की समस्या यह है कि वह अपने ही निर्मित सामानों पर निर्भर हैं जो कामचलाऊ तो हैं पर न टिकाऊ है न उनकी श्रेष्ठता प्रमाणित है। सबसे बड़ी बात वह रूस, अमेरिका फ्रांस की तरह हथियार निर्यातक देश बनना चाहता है-अभी पाकिस्तान और उत्तरकोरिया उसके ग्राहक हैं। चीनी मीडिया में वहीं के एक विशेषज्ञ ने माना कि मिसाइल तकनीकी की वजह से भारत उनके देश से कहीं आगे हैं। सीधी बात यह कि भारत चीन से ज्यादा ताकतवर है क्योंकि वह दूसरे देशों के उपग्रह भी भेज रहा है। भारत ने भले ही खिलौने बनाने में महारत नहीं हासिल किया पर अंतरिक्ष तकनीकी में चीन को पछाड़ दिया है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> चीन यह मान नहीं पा रहा कि उसका पड़ौसी देश भारत उससे ताकत में बराबरी करे-ऐसे में आगे निकलने की संभावना ने उसे डरा दिया है। दूसरी बात यह कि भारत के पास रूस व अमेरिका से मिली सामरिक सामग्री है जिसे प्रमाणिक माना जाता है। वैसे युद्ध में हार जीत अनिश्चित होती है पर चीन से भारत हारेगा यह अब संभावना नहीं है। नुक्सान की बात करें तो भारत एक बार झेल जायेगा पर चीन के कई टुकड़े हो जायेंगे। नुक्सान उठाकर भी भारत तिब्बत और पाक अधिकृत कश्मीर पर कब्जा कर लेगा तब चीन की स्थिति क्या होगी? दरअसल चीन लड़ना नहीं चाहता और भारत डरना नहीं चाहता। चीन कहीं से हथियार नहीं खरीदता इसलिये रूस भी उसे पसंद नहीं करता। कुछ विशेषज्ञों का कहना है कि वैश्विक हथियारों के सौदागर अपने धंधे के लिये दोनों का युद्ध करवाना चाहते है-हम इस पर यकीन करते हैं। अभी तक चीन स्वयं कमा रहा है पर रूस व अमेरिका का ग्राहक नहीं बन रहा है। ऐसे में पश्चिमी देश अब चीन को दबाव में डालने के लिये भारत का उपयोग भी कर सकते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> बहरहाल चीनी नेताओं का संकट यह है कि कहां तो वह अमेरिका की टक्कर का होने का अहसास अपनी जनता को करा रहे थे और कहां भारत ने ही उनको चुनौती दे दी है। चीन में अब भारत की ताकत को लेकर मंथन चल रहा है। अभी तक 1962 की जीत का भ्रम लेकर जी रहे चीन के सामने जब भारत की ताकत का सही अनुमान आयेगा तब वह तय करेंगे कि लड़ें कि नहीं! बहरहाल भारतीय रणनीतिकारों की सादगी को वह कमजोरी समझ रहे थे पर अब उन्हें लगने लगा है कि वह गलती कर चुके हैं तो झैंप मिटाना चाहते हैं। वह रोज भारत को धमकी देता है और यहां के नेता मौन रहते हैं। सिक्किम की सीमा से बाहर कर भारतीय सेना ने चीन को उस नींद से जगा दिया है जिसमें वह शक्तिशाली होने का सपना देख रहा था। वह कश्मीर में पाकिस्तान का साथ देने की बात कर रहा है तो भारत भी तिब्बत की आजादी का समर्थन कर सकता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> हमारा अनुमान है कि चीन की आंतरिक हालात खराब है। वह सेना की संख्या कम कर रहा है जिससे असंतोष फैल रहा है। उसने सोचा था कि जिस तरह भारत ने पाकिस्तान में सर्जीकल स्ट्राइक किया था ऐसे ही किसी कार्यवाही से सिक्किम में भारतीय सेना को भगाकर वह अपनी जनता में संतोष लायेगा पर उसे यह अंदाजा नहीं था कि भारत न केवल पलटकर जवाब देगा वरन् सीधे ही लड़ने की तैयारी भी करेगा। अब चीन को यह भी लगने लगा कि सिक्किम की सीमा से वह सेना हटाले तो भी भारत वहां से नहीं हटेगा। महत्वपूर्ण बात यह कि भारतीय रणनीतिकार भी अपने देश को उससे ज्यादा ताकतवर दिखने के प्रयास में हैं और चीन को यही बात डरा रही है। हमारा मानना है कि आबादी, सैन्य बल तथा सामरिक सामानों की ंसंख्या में चीन ज्यादा है पर क्या वह इतना ताकतवर है कि वह भारत को युद्ध में हरा दे। हाथी ताकतवर होता है पर जब शेर अपनी पर आता है तो उसे मार ही देता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> वैश्विक प्रचार में चीन को सबसे बड़ा झटका जम्मू-कश्मीर की मुख्यमंत्री महबूबा मुफ्ती ने दिया है यह कि वहां की हिंसा में चीन भी शामिल है। आतंकवाद के सहायक होने का यह मामूली लगने वाला आरोप चीन को भारी संकट देने वाला है। भारत अब इसका उपयोग वैश्विम मंच पर करेगा। आतंकवाद का सहायक होने की बात अगर वैश्विक पटल पर आयी तो न केवल चीन बल्कि उसके विदेशों में स्थित नागरिकों को भी मुश्किल हो जायेगी। अब चीनी रणनीतिकारों को प्रयास यही करना चाहिये कि किसी भी तरह वह इस आरोप से छुटकारा पायें क्योंकि युद्ध हो या नहीं उन्हें अब आतंकवाद के नये सहायक की युद्ध से ज्यादा बर्बादी देने वाली साबित हो सकती है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-90611029685893784722017-07-14T17:37:00.000+05:302017-07-14T17:37:00.888+05:30भ्रष्टाचार तथा महंगाई अब भी देश के सबसे बड़े दुश्मन हैं-हिन्दी संपादकीय (curropption men enamy of India-HindiEditorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
कल एबीपी चैनल ने राजमार्गों पर तीन प्रदेशों के-मध्यप्रदेश, छत्तीसगढ़ तथा राजस्थान-राजमागों पर पुलिस प्रशासन के भ्रष्टाचार का पर्दाफाश किया। वैसे इसे पर्दाफाश कहना गलत है क्योंकि यह एक आम जानकारी है कि राजमार्गों पर राजकीय कर्मचारी राजस्व नहीं हफ्ता वसूलने का काम करते हैं। हमारे जैसे पुराने भक्तों के सामने नये भक्त यह कहकर बच नहीं सकते कि यह तो उनके दल ही नहीं बल्कि दूसरे राज्यों में भी होता है। हमें मतलब है तो उस दल से है जिसे कभी हमने भावनात्मक नहीं वरन् आत्मिक समर्थन दिया था-यह भी याद रखना कि हम जैसे एक नहीं करोड़ों भक्त हैं जो केवल उनके इष्ट के नाम की वजह से वापस लौटे थे। राज्यों में 14 वर्ष बाद भी इतना भ्रष्टाचार उस दल के राज्य में हो तो हम जैसे भक्त यह कहने में नहीं चूकेंगे कि हमारे कथित हिन्दूत्ववादी शिखर पुरुष राज्यप्रबंध में नाकाम सिद्ध हुए हैं। वह भी धर्मनिरपेक्षवादियों की तरह यथास्थितिवादी हैं। उनकी आदर्श छवि एक ढोंग है। उन्होंने सत्ता सुंदरी के महल के दरवाजे खोलने के लिये हमारे जैसे भक्तों के धार्मिक भाव का चाबी की तरह उपयोग किया है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="white-space: pre;"> </span> तमिलनाडू की एक सजायाफ्ता महिला नेता को बैंगलौर की जेल में विशेष सुविधायें लेने के लिये दो करोड़ खर्च करने पड़े-यह भ्रष्टाचार का मामला है जिस पर भक्त कुछ नहीं बोले हैं-वजह साफ है कि इनको अब नये राजनीतिक समीकरणों की तलाश है। इनको पता है कि 2019 अब 2014 जैसा नहीं रहने वाला है। अपने ही आर्थिक व जातीय रूप से मध्यमवर्गीय मतदाताओं में व्याप्त निराशा को दूर करने की बजाय यह नये वर्ग के मतदाता वह भी नये प्रदेशों में ढूंढ रहे हैं। कालाधान वापस लाने, भ्रष्टाचार हटाने व महंगाई घटाने में नाकामी की चर्चा से बचने के लिये नित नये विवादास्पद बयान देकर प्रचार माध्यमों को व्यस्त रखा जा रहा है। 21 महीने इस तरह निकल जायेंगे पर जब मतदान का समय आयेगा तब प्रतिबद्ध मतदाता निराशा में इनके मत कैसे देगा यह इसकी चिंता करें। ऐसे करेंगे लगता नहीं है। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-43765673625386040122017-07-07T17:27:00.000+05:302017-07-07T17:42:51.761+05:30 पंचसंकट का निवारण एकतत्व के अभ्यास से ही संभव-पतंजलि योग दर्शन के आधार पर चिंत्तन लेख (PanchSankat ka niwaran ektatv ka abhyas se hi sambhav-A Article based on Patanjali yoga Darshan)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पतंजलि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दर्शन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><b>------------</b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दुःखदौर्मनस्याङ्गमेजयत्वश्वासप्रश्वासा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विक्षेपसहभुवः</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> हिन्दी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अर्थ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दुःख</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दौर्मन्स्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> (</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इच्छा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पूति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">न</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">क्लेश</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">), </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अंगमेजयत्व</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> (</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शरीर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कंपन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">), </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">श्वास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्रश्वास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पांच</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संकट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विक्षिप्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कारण</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><b>तत्प्रतिषेधार्थमेकतत्तायासः।</b></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हिन्दी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भावार्थ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संकटों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निवारण</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">एकतत्व</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चाहिये।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मनुष्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बुद्धि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कोई</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भौतिक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आधार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">न</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रक्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">न</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हड्डी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पूरा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीवन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उसका</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संचालन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सामान्यजन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ज्ञान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभाव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इसी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बुद्धि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साथ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्वयं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">एकरूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">समझते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जबकि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">समझ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बुद्धि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हमारे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जिनके</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हम</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आत्मरूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="line-height: 115%;"><span style="font-family: "nirmala ui" , sans-serif;">उपभोक्ता <span style="font-size: 12pt;">हैं।</span></span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीवन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रथ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">घोड़े</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हम</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आत्मा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उसके</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सारथि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जहां</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सवारी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">वही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="line-height: 115%;"><span style="font-family: "nirmala ui" , sans-serif;">सामान्यजन <span style="font-size: 12pt;">इनका</span></span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तरह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हो</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उसे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> आत्मरूप </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अस्तित्व</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रहता।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भिन्न</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्रकार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विषय</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जिनमें</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मनुष्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्वाभाविक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">राग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रहता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दर्शन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">क्लेश</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जनक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">राग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जिस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तरह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मोर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नाचने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मैले</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पांव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखकर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रोता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उसी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तरह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मनुष्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विषयों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उपभोग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निवृत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">थकावट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हमने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होगा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनेक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मनुष्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">गर्मियों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शीत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तथा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शीत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">समय</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ग्रीष्म</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्थानों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर्यटन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">वहां</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लौटने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">घर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">थकावट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हुए</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अन्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लोगों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपनी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कथाओं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साथ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">व्यथा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सुनाते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उनके</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">थकावट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रुदन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उनके</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विक्षिप्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अवस्था</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">होती</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इसके</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विपरीत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नियमित</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योगाभ्यासी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कभी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चिंता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">थकावट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">त्रस्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाता।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनेक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लोग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">थोड़ा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चलने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हांफने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कांपने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लगते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उनकी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सांसे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तेज</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चलती</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कभी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">खाने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पीने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उनको</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपनी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सांस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सीने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">फंसी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लगती</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कभी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चिंता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">डर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शरीर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कांपने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लगता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तरह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संकटों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">फंसा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सामान्यजन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीवन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आंनद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बिना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपनी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सांसों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कोटा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पूरा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लेता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हमारे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अध्यात्मिक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दर्शन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सुख</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तथा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दुःख</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">केवल</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभूतियों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विषय</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ऐसा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योगाभ्यासियों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कोई</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्थिर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रहता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जब</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">वह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सकट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जूझते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तो</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ध्यान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साथ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भक्ति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उसे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्थिर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लेते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जब</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चित्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विक्षिप्तता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संकट</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हो</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तब</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ध्यान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संसार</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हटाकर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">परमात्मा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लगाना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चाहिये।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">एकांत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्वच्छ</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तथा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पवित्र</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्थान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> पर </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सुखासन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पद्मासन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बैठकर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अपना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ध्यान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नासिक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ऊपर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भृकुटि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">केंद्रित</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हुए</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शिथिल</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">चाहिये।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आष्टांग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">क्रिया</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ध्यान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">एक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">केंद्रीय</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">तत्व</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जिससे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">धारणा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सीढ़ियों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">समाधि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शिखर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पहुंचा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मनुष्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीवन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">गुजारने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सांसरिक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विषयों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जुड़ने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिये</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाध्य</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अंतर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इतना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सामान्यजन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">विषयों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">राग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लिप्तता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बाद</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">उससे</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्राप्त</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">क्लेश</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निवृत्ति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मार्ग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जानता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जबकि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ध्यान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">आदि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्रवृत्तियों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">स्थिर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लेते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लेखक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पिछले</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बीस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">वर्षों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रहा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीवन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जीने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">की</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ऐसी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कला</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सभी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कहते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इसकी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अनुभूति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बहुत</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कम</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लोग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पाते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नियमित</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्रवृत्ति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निवृत्ति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मार्ग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अ्रर्तचेतना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ही</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सकता</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लेखक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भारतीय</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योंग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संस्थान</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शिविरों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">साधना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">का</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">किया</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">और</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">पाया</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">वहां</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">गैरपेशेवर</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शिक्षक</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जिस</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निष्काम</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भाव</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">सिखाते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">हैं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ऐसा</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अन्यत्र</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">. </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">मिलता।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इन</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">शिक्षकों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">को</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">योग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">के</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">अभ्यास</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ने</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">इतना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">निष्कामी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">बना</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">दिया</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">है</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कि</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">लोग</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">किसी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ईष्या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">या</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">द्वेष</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">करते</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">-</span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">यह</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">प्रवृत्ति</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">कथित</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">रूप</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">संतों</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">में</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">भी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">नहीं</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">देखी</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "nirmala ui" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">जाती।</span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-45172410021591890202017-07-01T10:49:00.003+05:302017-07-01T10:49:28.429+05:30जीएसटी पर इस तरह का जश्न मनाना समझ में नहीं आया-हिन्दी संपादकीय (HindiEditorial On GST)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
जीएसटी लागू करने के बाद संसद में 15 अगस्त 1947 की तरह जश्न मनाना अपने आप में आश्चर्य की बात है। हमें तो आश्चय इस बात पर हो रहा है कि राष्ट्रवादी विचारक देश में कर आतंक की बात करते रहे पर उससे देश को मुक्ति दिलाने की बजाय जीएसटी को ही एक बृहद रूप में इस तरह लागू किया जिससे व्यापारी वर्ग घबड़ा रहा है। एक मजेदार तक यह दिया जा रहा है कि जिन वस्तुओं पर 31 फीसदी के हिसाब से कई कर थे अब 28 प्रतिशत किया गया है। ऐसे में सवाल उठता है कि फायदा क्या हुआ? कर की दर का आतंक तो खत्म नहीं हुआ न।</div>
<div style="text-align: justify;">
व्यापारियों को डर जीएसटी से नहीं वरन् आयकर से हैं। जीएसटी का नंबर तो लेना ही पड़ेगा जिससे उनके व्यापार पर सरकार नज़र रहेगी। इस तरह उनकी आय का अनुमान सरकार को होता रहेगा। जीएसटी के विरुद्ध प्रदर्शन कर रहे व्यापारियों की भीड़ में जाकर प्रत्येक से उसके आयकर भरने की राशि पूछी जाये तो पता चल जायेगा कि वह कितना गरीब हैं। सालाना तीन लाख से ऊपर कमाने वाला कर्मचारी आयकर देने को बाध्य होता है-दफ्तर में उसका हिस्सा काट लिया जाता है-जबकि बीस तीस और पचास लाख तक कमाने वाले व्यापारियों का सर्वे करें तो पता लगेगा कि कितना आयकर दे रहे हैं। आठ लाख वेतन पाने वाले कर्मचारी और दस लाख कमाने वाले व्यापारी के जीवन स्तर में भारी अंतर क्यों होता है?</div>
<div style="text-align: justify;">
समस्या यही है कि जीएसटी के आने से सबका धंधा सरकार की नज़र में आयेगा तब उनसे आयकर भी वसूल हो सकता है। यही डर इन व्यापारियों को सता रहा है वरना ग्राहक चुकाने वाले हैं तब व्यापारियों के लिये कौनसी परेशानी है। वैसे सरकार से भी यह पूछना चाहिये कि पेट्रोल, शराब व भवननिर्माण जैसे कमाऊ तथा भ्रष्टाचार वाले व्यवसायों को जीएसटी से अलग क्यों रखा गया है? जम्मूकश्मीर में तो भाजपा की सरकार है वहां इसे लागू होने से रोकना भी खतरनाक लगता है। अलबत्ता पूंजीपतियों को इससे राहत मिलेगी क्योंकि वह अपने लिये सारी सुविधायें चाहते है-एक पूंजीपति का दावा तो हमने सुना भी होगा जो एक दल के अपनी जेब में होने का दावा करता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-88409625476970169682017-06-20T11:33:00.000+05:302017-06-20T11:33:34.791+05:30क्या हॉकी दिल और क्रिकेट पैसे का खेल है-हिन्दी संपादकीय (What Hocky is heart & Cricket play for money-HindiEditorial<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
कुछ राष्ट्रवादी ‘इंडिया’ व भारत में अंतर करते हैं तो उन्हें रूढ़िवादी कहकर मजाक उड़ाया जाता है पर 18 जून के अंग्रेजों की धरती पर जो हुआ उससे उनके सिद्धांत का समर्थन ही किया जा सकता है। भारत की हॉकी टीम ने पाकिस्तान से सेमीफायनल खेला जिसमें वह 7-1 से जीती। उसी दिन भारतीय क्रिकेट कंट्रोल बोर्ड की टीम-जिसे हम एक क्ब ही मानते हैं-पाकिस्तान की टीम से मैच खेला और बुरी तरह हारे। सामान्यतः इसमें कुछ खास नहीं है पर भारतीय हाकी टीम ने पाकिस्तानी आतंकवाद का विरोध करते हुए बाहों पर काली पट्टी बांधी थी। हैरानी है बीसीसीआई के कर्ताधर्ताओं ने अपनी टीम को ऐसे निर्देश क्यों नहीं दिये? कारण है केवल पैसा! बीसीसीआई न अपनी टीमे चैंपियन ट्राफी में भाग अंग्रेजों को लगान तथा पाकिस्तान को हफ्ता वसूनी देने के लिये भेजी थी। वैसे ही क्रिकेट गुलामों का खेला माना जाता है और कम से कम सांस्कृतिक व पारंपरिक रूप से तो यह भारत का अंग नहीं है। यहां प्रश्न है तो यह है कि एक ही देश की दूसरे देश के सामने दो खेलों में अलग अलग नीति क्यों हो गयी?</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> अब चाहे जो हो पर इतना तय है कि सामान्य जनों में बहुत सारे बुद्धिमान अब क्रिकेट और उसके खिलाड़ियों में देशभक्ति का अभाव या उदासनता देखेंगे। आखिर इस सवाल का जवाब कौन देगा कि काली पट्टी बांधकर खेलने वाले हॉकी देश के जनमानस के भाव से जुड़े तो क्या क्रिकेट खिलाड़ियों के बार में क्या कहा जाये? हम यह तो नहीं कहेंगेकि वह देशभक्त नहीं है पर उनकी उदासीनता इस बात का प्रमाण तो है कि कहीं न कहीं पैसा कमाना ही उनका पहला लक्ष्य है। क्या हम मान लें कि हमारी सीमा के आकाश में इंडिया और धरती पर भारत है?</div>
<div style="text-align: justify;">
----</div>
<div style="text-align: justify;">
जब हमें टीवी चैनल से पता लगा कि सट्टाबाजार में बीसीसीआई का भाव 74 और पाकिस्तान का 65 पैसे है तो माथा ठनका। मतलब यह मैच हम जैसे कमजोर हिन्दुत्ववादी, राष्ट्रवादी उससे ज्यादा ज्ञान साधक के लिये बीसीसीआई पाक क्रिकेट मैच दर्दनाक होने वाला था। अपनी ज्ञानसाधना का लाभ हमें ऐसे ही मिलता है तभी तो कभी निराशा वाला दृश्य नहीं देखते। ऐसे में इंडोनेशिया में श्रीकांत का फायनल एन्जॉय किया। फिर भारत पाक हॉकी मैच देखा। बीच बीच में चैनल बदलकर देखते थे कि कहीं ऐसा तो नहीं हम कोई अच्छा अवसर गंवा रहे हैं। पिछले दो अनुभव ऐसे रहे हैं कि जिस दिन बीसीसीआई की प्रतिद्वंद्वी टीम का भाव कम होता है उस दिन वह जीतने के मूड में नहीं रहती-यह कहें कि भाग्य खराब होता है। पिछली बार विश्व कप में आस्ट्रेलिया में उसके साथ ही बीसीसीआई की टीम का सेमीफायनल में मैच था। उस जीन्यूज से जब सुबह सट्टेबाजार की फेवरिट टीम आस्ट्रेलिया है तो हमारा माथा ठनका। सोच आज मैच नहीं देखें। इस मैच में उतारचढ़ाव आये-या कहा जाये कि लाये गये-पर अंततः बीसीसीआई की टीम हार गयी-कहना चाहिये कि सलीके से हारी ताकि किसी को संदेह नहीं हो। इस मैच में सलीके से नहीं हारी। शायद इतना दबाव था कि सलीका वगैरह भूल ही गये। </div>
<div style="text-align: justify;">
आज हमने टीवी के न्यूज चैनल देखने से परहेज की पर फेसबुकियों ने कल क्रिकेट की हार पर अपना विलाप जारी रखकर निराश किया। इसका मतलब साफ है कि सारे फेसबुकिये हमें पढ़ते ही नहीं है-वरना दर्दनाक दृश्य देखने के लिये टीवी पर आंखें नही गढ़ाते। उन्हें पता होना चाहिये था कि क्रिकेट में सटटाबाजार ही सबका बाप है। सबसे ज्यादा अफसोस है कि देश में नवाधनाढ्य देशभक्ति के नाम पर भले ही उबल पड़ें पर उनहें यह कोई समझाने वाला नहीं है कि अगर भारतीय क्रिकेट टीम का हमेशा जीतते देखना चाहते हैं तो एक भी पैसा भारत पर नहीं लगाओ। आम जानमानस को देशभक्ति सिखाने वाले अगर नवधनाढ़यों को क्रिकेट से सटटा न लगाने के लिये प्रेरित करें तो बात बने। वरना इस तरह विलाप करना बेकार है।</div>
<div style="text-align: justify;">
-</div>
<div style="text-align: justify;">
जहां तक क्रिकेट का सवाल है हम उसे देशभक्ति का रस घोलने के विरोधी हैं। आईसीसीआई एक वैश्विक क्लब है जिसका मुख्यालय लार्डस में है। उसके बाद उसकी भारतीय शाखा बीसीसीआई के नाम से जानी जाती है। बीसीसीआई के पास बहुत पैसा है क्योंकि उसके पास आईपीएल जैसी कमाऊ प्रतियोगिता है। आईसीसीआई की स्थिति खराब हो रही थी। उसका अध्यक्ष भी एक भारतीय है सो किसी तरह योजनाबद्ध से भारत पाकिस्तान के एक नहीं दो मैचा आयोजित होने ही थे। हम यहां फिक्सिंग का आरोप तो नहीं लगायेंगे पर जिस तरह पिचें बनायीं गयी उससे दोनों ही टीम लाभदायक स्थिति में रहीं। हमारे देश में कुछ लोगों को गलतफहमी है कि गोरे ईमानदार होते हैं। हम यह मान लेते हैं पर यह भी बता दें कि वह बहुत चालक भी है-देख नहीं रहे कि कहते कि भारत को आजाद कर दिया पर काले अंग्रेजों को राज दे गये-इसलिये उन्होंने योजनाबद्ध ढंग से ज्यादा कमाई का जरिया ढूंढ ही लिया।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> जिस तरह भारत पाकिस्तान के चैनल इस मैच में देश व धर्म भक्ति का रस डाल रहे हैं उससे उनके विज्ञापनों का समय खूब पास हो रहा है। यह नूराकुश्ती है पर एक आशंका है कि कहीं भारतीय कारोबारी पैसा कमाने की इस हद तक न चले जायें कि भारतीय टीम से मैच ही हरवा लें। आखिरी बात यह कि जिस तरह आईसीसीआई का चैंपियनशिपीय कारोबार चला है उससे एक बात साफ है कि बीसीसीआइ्र्र की गुप्त सहायता के बिना यह संभव नहीं था। इधर देश का वातावरण इस तरह बना है कि भारत पाकिस्तान की द्विपक्षीय श्रृंखला हो ही नहीं सकती। इसलिये ऐसी प्रतियोगितायें आगे हो सकती हैं जहां भारत पाकिस्तान मैच बिकते रहें।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-80384216527396336972017-06-16T16:22:00.002+05:302017-06-16T16:25:14.695+05:30क्रिकेट को अब व्यापार मान लेना चाहिये- चैंपियन ट्रॉफी 2017 पर हिन्दी संपादकीय (Cricket should reconised as A Trade (Hindi Editorial on Chapion Trofy 20170<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
हमने पहले भी सवाल उठाया था कि विश्व तथ चैंपियन क्रिकेट टॉफी प्रतियोगिता में भारत व पाकिस्तान एक ही समूह में क्यों रहते हैं? अनेक लोग कहते हैं कि भारत पाक क्रिकेट मैच किसी भी प्रतियोगिता को इतना कमाकर देता है कि क्रिकेट की विश्व कप संस्था का पूरे साल का खर्च निकल आता है। हमें याद है कि 2013 में हुई चैंपियन ट्राफी आखिरी बतायी गयी पर 2017 में फिर आयोजित हुई। इसका कारण था कि भारत की बीसीससीआई को छोड़कर बाकी सारी देशों की क्रिकेट संस्थायें आर्थिक रूप से दम तोड़ रही थीं। अब चैंपियन ट्राफी में भारत पाक मैच से आईसीसीआई इतना कमा लेगा कि वह उनकी मदद कर सकेगा। कभी दुनियां की सबसे ताकतवर टीम वेस्टइंडीज तो इस प्रतियोगिता में पहुंचने लायक इसलिये नहीं रही क्योंकि वहां भारी आर्थिक संकट है। भारत के फायनल में पहुंचने की खुशी में भारत के एक चैनल में खुश होकर रौम में बहते हुए कह बैठी कि भारत के समूह में पाक का रहना बनता नहीं था पर चूंकि इससे इतनी कमाई होती है जिससे आईसीसीआई के पूरे साल का खर्च चल जाता है इसलिये इसे मैच को पहले से ही तय किया जाता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> पाकिस्तान जिस तरह फाईनल में पहुंचा है उससे तो लगता है कि उससे हारने वाले देशों ने पहले ही उससे आगे बढ़ाने की तैयारी कर ली थी। श्रीलंका तथा दक्षिण अफ्रीका पर तो पहले ही पैसा खाकर कमतर प्रदर्शन करने के आरोप हैं अब इंग्लैंड भी शक के दायरे में आ गया है। ऐसे में पाकिस्तान के पुराने खिलाड़ी आमिर सुहैल ने सीधे कह दिया है कि नाकाबिल टीम होने के बावजूद हमारी टीम का पहुंचना ही संदेहास्पद है। भारत के पेशेवर उसके बयान का विरोध कर रहे हैं यह हैरानी की बात है-गुलाम खेलते हुए उनकी मानसिकता इतनी घटिया रह गयी है कि वह मानते ही नहीं कि पैसे के लिये अंग्रेज बिक भी सकते हैं। जिस तरह इंग्लैंड खेला है उससे तो लग रहा कि वह हारने पर आमादा है। </div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>चैंपियन ट्राफी में भारत पाक का फायनल मैच बहुत बड़ी कमाई करायेगा। आईसीसीआई तथा बीसीसीआई को पैसा चाहिये। भारत पाक मैच पैसा देता है इसलिये यह तय हे कि एक उत्पाद की तरह इसका निर्माण किया गया है। भारत यह मैच जीतेगा क्योंकि पैसा यहीं से मिलना है अगर हार गया तो एक बार फिर यहां का जनमानस विरक्त हो जायेगा। मैचों में फिक्सिग होना नयी बात नहीं है। हमें उस पर भी आपत्ति नहीं होती अगर इन क्रिकेट मैचों को व्यवसायिक प्रदर्शन घोषित कर इनसे मनोंरजनकर कर आदि वसूल किया जाये। यह मैच धंधे की तरह हैं। जिस तरह धंधेबाज अपनी दुकान सजाते हैं उसी तरह क्रिकेट के व्यापारी भारत पाकिस्तान मैच सजाते हैं। उस पर देशभक्ति तथा धर्म का रस भी लगाते हैं। एक बात जरूर कहनी पड़ेगी कि कभी कभी यह मान लेना चाहिये कि पाकिस्तान वाले कभी कभी सोच भी बोल जाते हैं। अभी आपने सहबाग के विरुद्ध पाकिस्तानी किकेट खिलाड़ी राशिद लतीफ का नाम सुना था। देश में उस पर फब्तियां कसी गयीं पर बहुत कम लोगों को याद होगा कि उसने ही सबसे पहले फिक्सिंग का भूत क्रिकेट में दिखाया था। भारत के प्रचार माध्यम क्रिकेट के फिक्सिंग भूत से बचने की कोशिश करते हैं और सारे पुराने खिलाड़ी भी उनका साथ देते हैं। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-57242026435434876822017-05-16T12:34:00.001+05:302017-05-16T12:35:53.751+05:30 लोकतंत्र में गिरगिट की तरह रंग बदलना रोज देखा जा सकता है-हिन्दी व्यंग्यचिंत्तन (loktantra mein Girgit ki tarah rang badalna dekha ja sakta hai-HindiSatire Article)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
हमारे ब्लॉगों पर हमारी रचनायें देखकर अनेक पाठक सवाल करते थे कि आप इतना अच्छा लिखते हैं पर अपनी रचनायें हिन्दी समाचार पत्र पत्रिकाओं में क्यों नहीं भेजते? अपनी किताब क्यों नहीं प्रकाशित करवाते? हमसे जवाब देते नहीं बनता था। अपनी रचनायें डाक से भेजते। फिर ईमेल से भी भेजीं। कुछ छपीं तो कुछ नहीं छपीं! हैरानी की बात यह रही कि यह रचनायें ऐसी हैं कि जिन्हें ब्लागों पर लाखों लोग पढ़ चुके हैं। इधर जब इंटरनेट पर लिखना प्रारंभ किया तो बाहर फिर निकले ही नहीं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> बैठकर सारे तमाशे देखें। साफ हो गया कि किताबें लिखने और छपवाने के लिये अधिक पैसा, उच्च पद या फिर अच्छी या बुरी प्रतिठा होना जरूरी है। एक लिपिक को एक लेखक के रूप में मान्यता नहीं मिल सकती। मैक्सिम गोर्की की एक कहानी है‘एक क्लर्क की मौत’। वह हृदय पटल पर अंकित है। उनका एक व्यंग्य भी है ‘गिरगिट’। जिस तरह अध्यात्मिक विषयों पर हमारा दर्शन प्रमाणिक है उसी तरह मैक्सिम गोर्की की रचनायें सांसरिक विषयों का वास्तविक रहस्य बता देती हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> एक क्लर्क की मौत तो हमने रोज देखी है। गिरगिट की तरह रंग बदलना तो हम अपने लोकतांत्रिक पुरुषों से सीख सकते हैं। जब केंद्र में हिन्दूवादी सरकार आयी तो देश में असहिष्णुता बढ़ने पर एक अघोषित आंदोलन चला। अनेक सम्मानित लोग अपने सम्मान लौटाने लगे। बिहार चुनाव समाप्त होते ही सब बंद हो गया। उत्तरप्रदेश चुनाव से पहले फिर एक ऐसा ही आंदोलन चला पर उसका दांव फैल हो गया।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> अब आजकल फिर कुछ लोग कह रहे हैं कि उनकी आवाज कुचली जा रही है। यह कौन लोग हैं? जिन पर सरकार जांच एजेंसियों की छापे पड़ रहे हैं। उच्च पदों पर बैठने के कारण इनकी अभिव्यक्ति बुलंद रही है। इनके रहन सहन तथा चाल चलन से ही यह सिद्ध होता है कि उच्च पद के बाद इनका स्तर गुणात्मक रूप से बढ़ा है। जार्ज बर्नाड शा का कहना है कि बिना बेईमानी के कोई अमीर बन ही नहीं सकता। इन बड़े लोगों के पद छिन गये तो तय बात है कि सरकारी जांच एजेंसिया उनसे मुक्त हो गयी है। अब यह लोग कह रहे हैं कि ‘हमारी अभिव्यक्ति कुचली जा रही है।’ रोज इनके नाम अखबारों में छपते हैं। टीवी पर इनके फोटो आते हैं। इनकी अभिव्यक्ति इतनी बुलंद है कि आम लेखक या बुद्धिजीवी की आवाज नकारखाने मे तूती की तरह हो जाती है। यह बड़े लोग उच्च पद पर जाकर रंग बदलते हैं। जब नीचे आते हैं तो सरकारी संस्थायें रंग बदलती हैं। अभिव्यक्ति का सवाल बस तभी उठता है जब भ्रष्टाचारी पकड़ा जाता है या फिर वह विद्वान रोते हैं जो मुफ्त में पलते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> लगता है कि लोकतंत्र बिना भ्रष्टाचार के चल ही नहीं सकता। साथ ही यह भी भ्रष्टाचार के विरोध के बिना भी नहीं चल सकता। गिरगिट का रंग बदलना लोकतंत्र में प्रतिदिन देखा जा सकता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
--</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-31934201061275994222017-05-10T20:57:00.000+05:302017-05-10T20:57:15.145+05:30अशोक के बौद्ध धर्म अपनाने की बात अतार्किक लगती है-हिन्दी लेख (Chenge of religion by The Great Ashoka is Inlogicable-Hindi Article)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
कथित राष्ट्रवादियों से कभी कभी तो चिढ़ आती हैं। यह भले ही दावा हिन्दूत्व की विचारधारा पर चलने का हों पर इनमें से एक भी ऐसा नहीं लगता जिसके पास तार्किक ज्ञान हो। इतिहास में पढ़ाया जाता है कि अशोक ने हिन्दू धर्म छोड़कर बौद्ध धर्म अपनाया था। कुछ राष्ट्रवादी इसका ढंग से खंडन भी नहीं कर पाते। दरअसल भारत में धर्म शब्द आचरण से ही रहा है। भक्ति के प्रकारों को लेकर विवाद रहे हों पर यहां कभी उसे धर्म का हिस्सा नहीं माना गया। पूजा धर्म का प्रतीक कभी नहीं रही। संभवतः यह समाज में धार्मिक विभाजन प्रारंभ हुआ जब अकबर के काल से जिसने बड़ी चालाकी से दीन-ए-इलाही चलाकर समाज को यह जताने की कोशिश की धर्म का भी नाम या संज्ञा होती हैं। ंभारत के धर्म कभी संगठित या संस्थागत नहीं रहा पर अकबर अपने मूल धर्म के दीन-ऐ-इलाही के रूप को यहां लाना चाहता होगा। जहां तक हमारी जानकारी है हिन्दू धर्म की तरह शब्द का उपयोग अंग्रेजों के काल में प्रारंभ हुआ है। उसके इतिहास पर हम अलग से चर्चा करेंगे।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> कलिंग विजय के बाद वहां की दुर्दशा देखकर अशोक के हृदय में हिंसा के प्रति घृणा उत्पन्न हुई। अतः उसने अहिंसा का मार्ग अपनाने का निश्चय किया जोकि महात्मा बुद्ध ने दिखाया था। इसका यह आशय कतई नहीं है कि अशोक के हृदय में भारत के प्राचीन धार्मिक प्रतीकों या मूल अध्यात्मिक विचारधारा के प्रति कोई अरुचि पैदा हुई होगी। उसने महात्मा बुद्ध के संदेशों को पूरे विश्व में फैलाने का निश्चय किया पर इसे धर्म अपनाना या बदलना नहीं कहते। हम बार बार कहते हैं कि धर्म की संज्ञा या नाम नहीं होता। सनातन धर्म भी कोई समाज की इकाई नहीं था। सनातन का आशय प्राचीन या अक्षुण्ण होता है। इससे आशय यही है कि संसार के अक्षुण्ण सत्य को समझना तथा उसके अनुसार ही आचरण करना। समस्या यह है कि सत्ता मे आने के बाद भी राष्ट्रवादी या हिन्दुत्व वादी उसमें ऐसे मस्त हो गये हैं कि उन्हें लगता है कि हमें अब किसी की जरूरत नहीं है। हम विद्वान हैं हम जो कहें वही ब्रह्म वाक्य है। उन्होंने भारतीय धर्म ग्रंथों का अभ्यास नारे लगाने तक ही किया है। तीन साल निकल गये और हम जैसे ज्ञान साधक के साथ संपर्क नहीं किया। इनके अज्ञान का हम खूब मजा लेते हैं। पहले पांच सो हजार जनवादी व प्रगतिशील मिलकर सम्मानों की बंदरबांट करते थे और अब पचास सौ हिन्दुत्वादी भी यही कर रहे हैं। हमारे एक पुराने राष्ट्रवादी तो प्रधानमंत्री के साथ भी मिलकर फोटो खिंचवा चुके हैं पर उसके बाद उन्हें पूछा तक नहीं गया जबकि बड़ी शिद्दत से वह अब भी हिन्दुत्व विचाराधारा का प्रचार कर रहे हैं। अगर यह राष्ट्रवादी या हिन्दुत्व वादी गंभीर होते तो पद्मश्री या पद्मविभूषण पुरस्कार उनको जरूर देते।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> ऐसे अनेक विषय है जिसमें हिन्दुत्वादी अपनी बात चीख चिल्लाकर कहते हैं। कुछ तो गंभीरता भी ओढ़ लेते हैं। तर्क के नाम पर वही शून्य दिखता है। फिर इधर कहते हैं कि इतिहास तोड़ा मोड़ा गया पर उधर किताबों में कोई बदलाव नहीं है। ऐसे में समय इनके हाथ से जा रहा है। ऐसा लगता है कि हिन्दुत्व विचाराधारा का संघर्ष पहले से ज्यादा लंबा होने वाला है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-33306186028261460862017-05-05T16:16:00.000+05:302017-05-05T16:16:05.087+05:30कंपनी दैत्यों के लिये पूरा संसार एक क्लब की तरह है-दो हिन्दी व्यंग्य रचनायें (A Club made all World for Company Devil- Two HindiSatireArticle)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: #20124d;">कभी कभी पनामालीक्स भी पढ़ लिया करो-हिन्दी व्यंग्य</span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: #20124d;">----</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
भाई लोग समझ नहीं रहे। लंबे चौड़े संदेश पेले जा रहे हैं। एक दूसरे पर प्रतिक्रियावादी होने का आरोप लगाते हैं पर हमारी नज़र में दोनो इसी रूप का बोझा सिर पर ढो रहे हैं। यह पाकिस्तान, चीन और रूस का नाम ले लेकर लिखे जा रहे हैं। दूसरी तरफ हिन्दूत्व का नारा लग रहा है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> अब यारो कुछ म्हारी भी बात समझो। पाकिस्तान क्या है? अंग्र्रेजों ने भारत का बंटवारा नहीं किया इस देश के कुछ विशिष्ट लोगों को लगने लगा था कि एक तो पूरा देश संभाल नहीं पायेंगे दूसरा यह कि लोकतंत्र के चलते एक दैत्य चाहिये ताकि जनता को उसका भय दिखा सकें। उधर हिन्दूओं का भय इधर अरेबिक संस्कृति का भय। दोनो जगह भय बड़ी आसानी से बिक रहा है। आक्रमण प्रत्याक्रमण का दौर चलता रहेगा। टीवी चैनलों पर बहसें होंगी तो पूंजीपतियों का विज्ञापन चलता रहेगा। उत्पाद बिकेंगे। वह यहां भी खिलायेंगे तो वहां भी खिलायेंगे। हम नक्शे में बैठे राष्ट्रों के नाम देखते हैं और यह पूंजीपति उन्हें उन्हें निजी क्लब की तरह देखते हैं। दुनियां उनकी मुट्ठी में हैं-कम से कम कार्ल मार्क्स के चेलों को तो यह समझ लेना चाहिये। यह लोग मिनटों में चाहे जहां से वहां पहुंच जायें। बड़े बड़े राष्ट्राध्यक्ष उनके मित्र हैं। कभी कभी पनामलीक्स के कागजात भी देख लिया करो। शरीफ, पुतिन और शीजिनपिंग वहां अपना खाता रखते हैं। क्या आप सोच सकते हैं कि अपने देश से संपत्ति चुराकर विदेश भेजने वाले लोग किसी बड़े युद्ध का दावतनामा स्वीकार करेंगे। नाम तो भारत के लोगों के भी हैं-पर भारतीय मीडिया उन पर चुप है। तय बात है कि यहां के सेठ लोग कभी अपने देश के युद्ध का प्रयोजन नहीं करेंगे क्योंकि इससे देश मे अफरातफरी मचेगी। ऐसे में उनका पूरा बाज़ार चौपट हो जायेगा। </div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> सो भारत पाक के बीच युद्ध जैसी बात तो भूल जाईये। तीसरे युद्ध की आहट टीवी चैनलों पर देखते रहिये। यह कभी होगा नहीं अलबत्ता टीवी चैनलों पर बहस में समाचार चलाने के लिये विज्ञापन का समय अच्छा निकलता रहेगा। </div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: #0c343d;">कंपनी दैत्य तो इधर भी खिलाता है उधर भी खिलाता है-लघु हिन्दी व्यंग्य</span></b></div>
- <br />
<div style="text-align: justify;">
हमारे घर या कहें पूरी कालौनी का डिस्क कनेक्शन मृतप्रायः है पर लगता नहीं कि किसी को इसकी परवाह है। हमें ही नहीं है। हम डिस्क पर समाचार चैनल देखते रहे हैं-अब उनसे भी उकता गये थे। वही क्रिकेट, फिल्म, राजनीति और पाकिस्तान के विषय। फिल्म और राजनीति में पुराने चेहरे ही देखदेखकर बोर हो गये। एक समय था जब केवल जीटीवी का मनोरंजन चैनल ही मिलता था। तब एक आध घंटा न मिले तो साइकिल पर एक किलोमीटर दूर जाकर ऑपरेटर का घर खटखटाते थे। अब इसकी परवाह नहीं है। फिलहाल तो अपना ब्लॉग और अपना फेसबुक है सोच चिंत्तन का आंनद उठा ही लेते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> इधर अब फेसबुक और ब्लॉग पर लिखते हुए बीच बीच में समाचार चैनल देखते हैं। वही पुराने विषय। वही पाकिस्तान, वही राजनीतिक चेहरे, वही विकास के वादे, और वही बहस जिसमें पहले के हमलावार वक्ता अब रक्षा कवच पहनकर आते है और उनके सामने रक्षाकवच गंवा चुके हमलावर वक्ता होते है। ऐसे में हम भी यह सोचकर आलसी होते जा रहे हैं कि जब ऑपरेटर शुरु करेगा तब देखेंगे। हमने प्रयास यह किया कि शायद दूरदर्शन चैनल पहले की तरह मिल जाये पर दिखता नहीं। यही डिजिटल इंडिया है जिसमें अब कोई चीज बिना दाम के नहीं मिलती। हम कंपनी दैत्य का जानते हैं। वह अब अंतर्राष्ट्रीय रूप धारण कर चुका है। उसके लिये पूरी दुनियां एक क्लब है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> एक पान मसाले का विज्ञापन आता था जिसमें अभिनेता कहता है कि ‘हम इधर भी खिलाते हैं, उधर भी खिलाते हैं।’</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> इसी कंपनी दैत्य को टीवी चैनल इधर भी चलाने हैं उधर भी चलाने हैं। आप कभी भक्ति रस में डूबिये या श्रृंगार रस चूसिये या फिर वीर रस में उड़िये। यह तय करने का आपका हक है पर विषय या संदर्भ आपको इसी कंपनी दैत्य से तय करने पर मिलेंगे। हमने कभी उसके विषयों का रस नहीं लिया वरन् अपने ही चिंत्तन रस में आनंद लेते हैं। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-90230764047578971542017-05-01T12:53:00.000+05:302017-05-01T12:53:56.898+05:30मजदूर दिवस पर सभी श्रमजीवियों को हार्दिक बधाई<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
जो लोग मजाक में मजदूर दिवस को पुरुष दिवस का पर्याय मान रहे हैं उनकी दिव्य दृष्टि केवल भारत के वर्तमान सभ्रांत समाज तक जा रही है या फिर वह उलटपंथियों के विचार प्रवाह में ही बह रहे हैं जिसमें नारी को अबला ही माना जाता है-उन्हें बालक और नारी के विषय प्रथक रूप से विमर्श के लिये लगते हैं। सभ्रांत वर्ग की अपेक्षा श्रमशील का जीवन संघर्ष बहुत अधिक होता है-पुरुष हो या महिला संयुक्त रूप से परिवार चलाने-या कहें बचाने-के लिये संघर्षरत रहते हैं । श्रमशील परिवार के पुरुष का संघर्ष जहां कठिन होता है तो वहीं महिला का तो अति कठिन होता है। वह न केवल कमाने में पति की मदद करती है वरन उसके लिये खाना पकाने के साथ ही बच्चे संभालने का काम भी करती है। अतः मजदूर दिवस पर नारियों को अलग देखना एक भद्दा मजाक लगता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
---------------</div>
<div style="text-align: center;">
<b>अध्यात्मिक ज्ञान बाज़ार में नहीं मिलता</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>-----------------</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
लोग अध्यात्मिक ज्ञान पाने के लिये इधर उधर फिरते हैं। अनेक लोग हैं तो आकंठ सांसरिक विषयों में डूबे हैं पर उनके मन में भी यह उत्कण्ठा रहती है कि कहीं ऐसी जगह जायें जहां शांति मिले-यह कहीं न कहीं विरक्ति का भाव रहता है जो ऊब से पैदा होता है। ज्ञान के व्यवसायी इसका भरपूर लाभ उठाते हें और उन्हें अपने पास बुंलाकर कहीं न कहीं उनका आर्थिक दोहन करते हैं। आदमी कुछ देर की शांति के बाद वापस लौटता है और फिर वही अशांति उसे तत्काल घेर लेती है। अध्यात्मिक ज्ञान का मूल सिद्धांत यह है कि हम स्वयं को दृष्टा समझें न कि कर्ता। किसी दृश्य को देखें तो उस पर विचार कर अपनी राय कायम करें। बोलने से पहले सोचें। व्यवहार में इस बात का ध्यान रखें कि समय कभी एक जैसा नहीं रहता। समय की छोड़िये हमारा मन ही एक राह नहीं चलता। ऐसे में दोस्त भी सावधानी बनाना चाहिये वरना दुश्मन भी ज्यादा होते हैं। संगत की रंगत से बचना संभव नहीं है इसलिये यह देखना चाहिये कि इसलिये व्यक्ति के गुण दुर्गुण देखकर किसी से संबंध कायम करें। वरना अंदर के भटकाव को बाहर रास्ता दिखाने का कोई भी व्यक्ति नहीं है-यही सच्चाई है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-83076131099007100262017-04-19T14:36:00.000+05:302017-04-19T14:36:07.584+05:30 अंतर्जाल पर सौम्य व सुंदर तस्वीर दिखाने वाले सदाबहार बने रहें (Internet And Beutiful Foto)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
हमारे दो फेसबुक खाते हैं। पहले सार्वजनिक फेसबुक के एक या दो वर्ष दूसरा केवल निजी संपर्क वाले लोगों के लिये ही बिनाया था। देखते देखते वहां मित्रों का झुंड बन गया। हम दस वर्ष से अंतर्जाल पर सक्रिय है। आरंमिक दौर में अपने जैसे ही फुर्सतिया लेखकों ने हमें प्रोत्साहित किया पर फेसबुक के बाद वह छूट गये। इनमें से कुछ आज भी साथी हैं। तब हिन्दी भाषा इतनी नहीं लिखी और पढ़ी जाती थी जितनी अब। अंतर्जाल पर निजी मित्र तो कोई था ही नहीं। उस समय जब हम लोगों को बताते थे कि हम अंतर्जाल पर लिखते हैं तो मासूमियत से देखते थे। अब निजी संपर्क वाला ऐसा कौनसा नाम है जिसे ढूंढने निकले और वह मिले नहीं। कईयों को हम देखते हैं पर उन्हें अपना फेसबुक दिखाने नहीं जाते। भूले बिसरे लोगों को ढूंढ निकाला। उम्र की कोई सीमा नहीं देखी। सतर से अस्सी वर्ष के लोगों को फेसबुक से ढूंढ निकाला। हम सतत फेसबुक नहीं बैठते-समय नहीं ढूंढते, मिलता है तो बैठ जाते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> हमारी राय में फेसबुक पर मनोविज्ञान का अध्ययन सहजता से किया जा सकता है। दोनों फेसबुक पर एक मजेदार बात हमने देखी है। निजी संपर्क वालों में एक पहचान और सार्वजनिक संपर्क वाले पर दो मित्र महिलाओं की सौम्य, सुंदर तथा आकर्षक तस्वीरों डालते हैं। दोनों की उम्र समान होगी पर जातीय पहचान अलग है। इनकी तस्वीरें एक ही दिन में एक से दस तक हो सकती हैं। तय बात है कि यह लोग स्वयं उनका संग्रह नहीं करते बल्कि यहीं अंतर्जाल से निकालते होंगे। जब हम अपनी घरेलू स्तंभ देखते हैं तो एक दो पोस्ट के बाद इनकी तस्वीरें आती रहती हैं। अगर कोई इनकी उम्र देखे तो शायद व्यंग्यात्मक टिप्पणी भी कर सकता है पर हम जैसे सकारात्मक विचार वाले तो इनके प्रयासों की सराहना ही करेगा। यह हमें श्रृगार रस का असमय सेवन कराते हैं जो बोझिल वातावरण को भी रसदार बना देता है। बस एक ही विचार आता है यार यह इतनी सारी तस्वीरों लाते कहां से हैं? हम पूछते नहीं क्योंकि लगता है कि उनक अंतर्जाल साधना बाधित न हो। हम शब्दप्रेमी हैं और पढ़ने लिखने में ही हमारी रुचि है फिर भी इतना जरूर कहना चाहेंगे कि ऐसे माननीय लोग सदाबहार बने रहें।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-83512415424799155932017-04-14T12:07:00.001+05:302017-04-14T12:07:49.916+05:30अमेरिका के बम का विज्ञापन हमें तो अच्छा लगा-हिन्दी संपादकीय (America MOABBomb Add is Good-Hindi Editorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
अमेरिका ने अफगानिस्तान में क्या बम गिराया उससे सन्नाटा भारत में छा गया है। अरे भई, यह अमेरिका नये नये हथियार बनाता है और फि<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>र ऐसी जगहों पर प्रयोग करता है जहां से प्रतिरोध की कोई संभावना नहीं है। अमेरिका कभी उत्तर कोरिया पर हमला नहीं करेगा क्योंकि वहां से प्रतिकार की संभावना है। यह तो अमेरिका भी कह रहा है कि उसने बमों की मां प्रयोग के लिये अफगानिस्तान में गिरायी है। भारत के लोग ऐसे सहम गये हैं जैसे कि कहीं अमेरिका नाराज होकर हम पर हमला न कर दे। अमेरिका अपने दुश्मनों से कोई लड़ायी नहीं जीता। उसने हमेशा ही अपने ऐसे लोगों को निपटाया है जो उसके कभी मित्र थे-हिटलर, सद्दाम हुसैन, कद्दाफी और लादेन कभी अमेरिका के गोदी में बैठे थे। इनको भी अकेले नहीं निपटाया वरन् मित्र देश उसके साथ रहे। अकेले लड़कर वियतनाम में अमेरिका बुरी तरह से हार चुका है। लगभग यही स्थिति चीन की भी है उसे भी वियतनाम युद्ध में मुंह की खानी पड़ी थी। भारतीय नेता चतुर हैं वह अमेरिका से मित्रता तो करते हैं पर उसकी गोदी में नहीं बैठते। फिर भारत की सैन्य क्षमता अमेरिका से थोड़ी ही कम होगी। बहरहाल इस बम को एक विज्ञापन ही समझो। उसने बीस हजार करोड़ खर्च कर 36 आतंकी मारे-इस दावे को कोई प्रमाण नहीं है। अब इस बम को बेचने की करेगा। </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguYKpBxLDSM_GtPCxfpJwUWnfAXfDK5munmHhGAgvkizClXIqpz7zryH86iT-6OD8MXC2IqZOx4y-3PXfgVJt7e7IeTZ79EoTH_3BG9kE1cnOP48uT4YjVXNx5oZcrbSnDmLmVe3VrE0A/s1600/IMG_20170414_110223.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguYKpBxLDSM_GtPCxfpJwUWnfAXfDK5munmHhGAgvkizClXIqpz7zryH86iT-6OD8MXC2IqZOx4y-3PXfgVJt7e7IeTZ79EoTH_3BG9kE1cnOP48uT4YjVXNx5oZcrbSnDmLmVe3VrE0A/s320/IMG_20170414_110223.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>ट्रम्प ने चुनावों में कहा था कि अमेरिका उनके लिये पहले हैं और वह दूसरे देशों की मदद में अपना समय और पैसा बर्बाद नहीं करेंगे। कुछ लोग कहते हैं कि दुनियां भर में इंसानी मुखौटे राज्य कर रहे हैं पर उनकी डोर खुफिया एजेंसी के हाथ में होती है। ट्रम्प ने भी देख लिया कि राजकाज से सीधे जनता का भला तो हो नहीं सकता इसलिये अपनी राष्ट्रवादी छवि बचाये रखने के लिये खुफिया एजेंसियों की मात मान लो। वैसे हमें यह विज्ञापन अच्छा लगा। सुनने में आ रहा है कि भारत का भी एक लड़का इसमें मरा है पर इसकी पुष्टि नहीं हुई है। हम सोच रहे थे कि इस विज्ञापन से कहीं न कहीं भारतीय लोगों को भी प्रसन्न करने की कोशिश जरूर होगी। सच क्या है? यह तो हमें पता नहीं पर इतना तय है कि इससे कोई बड़ा युद्ध नहीं भड़केगा। तीसरे विश्व युद्ध की संभावनाये तो बिल्कुल नहीं है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-22451095915457496972017-03-27T13:03:00.000+05:302017-03-27T13:03:18.674+05:30हमने तो यादों का खजाना संभाला था=छोटीकविताये एवं क्षणिकायें (Hamne yandon ka khazana sanbhala thaa-Short HindiPeom)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<b>दिमाग बंद कर</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दिल का दरवाजा</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>खोला नहीं जाता।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>हादसों में घाव का</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>बहता रक्त</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>तोला नहीं जाता।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>--------</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>सुंदरता के सभी दीवाने</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दिल की बात</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>समझे कोई नहीं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>झील से गहरी आंखों पर</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>मरने वाले न जाने</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वह सोई नहीं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>------</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>हमने तो यादों का</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>खजाना संभाला था</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>पर उनके दिल पर ताला था</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>भटके ज़माने में </b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>कौन उन्हें</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>समझाने वाला था।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>--------------</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>उनके कंधों पर उम्मीद रखी</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>यही हमारा कसूर है।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>नतीजा अब यह कि</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दिल से यकीन दूर है।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>---------</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>अगर फूलों के रंग होते</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>हम भी होली मना लेते।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>भावनाओं के तार मिलते</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>प्रेम की झोली बना लेते।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>--------- </b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दिल की पहचान नहीं</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दिमाग से प्यार करें।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>जज़्बातों को छू नहीं पायें</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>आंखों में नकली प्यार भरें।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>-</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>खिलाड़ी भी बिकते हैं,</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>महंगे हों वही टिकते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>बाज़ारवाद के दौर में</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>बंधुआ आजाद दिखते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>-</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>फुर्सत नहीं मिलने का</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>बहाना हमेशा करते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>मुफ्त की मुलाकातों से</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वह शायद डरते है।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>----</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>कपड़े के रंग से बनाते छवि</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वह कैसे फकीर हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>राजस्व की लूट से बने</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वह कैसे अमीर हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>-----</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>इशारे क्या समझेंगे</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>शब्दों को ही नहीं समझ पाते।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वह खुश हैं ज़माने से</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>कहे जो नासमझ जाते।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>------------</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>इश्क के किस्से भी</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>रोज सुनाये जाते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>आज भी मरे आशिक</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>नकदी से भुनाये जाते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>-</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>अपनी प्रतिष्ठा गंवाकर</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>दूसरे की निंदा करते हैं,</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>इस तरह आत्मसम्मान</b></div>
<div style="text-align: center;">
<b>वही जिंदा करते हैं।</b></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-75119201117754005142017-03-24T20:22:00.001+05:302017-03-24T20:22:56.276+05:30हिन्दी भाषा में रोमियो शब्द के तीन आशय होते हैं-हिन्दी व्यंग्य चिंत्तन (Three meaning in Hindi Languvase-Hind Satire Thought)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
हिन्दी भाषा में किसी भी संज्ञा के तीन अर्थ होते हैं। किसी भी शब्द का अर्थ तथा भाव प्रसंग की अनुसार लिया जाता है। हम यहां उत्तरप्रदेश में चल रहे एंटी रोमियो अभियान का मजाक उड़ाने वाले प्रगति तथा उलटपंथियों के हिन्दी ज्ञान पर ही सवाल उठा रहे हैं क्योंकि वह शेक्सिपियर को अपना आदर्श मानते हैं और उनके एक पात्र का अपमान सहन नहीं कर रहे। विश्व में हिन्दी एकमात्र ऐसी भाषा है जो जैसी बोली जाती है वैसी लिखी जाती है यह कहा जाता है पर हमारा मानना है कि इसमें शब्दों के भाव वैसे नहीं होते जैसे बोले जाते हैं वरन् यह उन प्रसंगों का संदर्भ तय करता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> हम अपनी दृष्टि से रोमियो ही नहीं वरन् मजनूं और रांझा के परिप्रेक्ष्य में भी इन्हें मान सकते हैं। हम रोमियो का शाब्दिक आशय लें तो वह शेक्सिपियक के नाटक का एक पात्र है जिसने जूलियट से प्रेम किया था। </div>
<div style="text-align: justify;">
लाक्षणिक अर्थ तब आता है जब कोई प्रेमिका अपने प्रेमी से कहे-‘वाह रे मेरे रोमियो।’ यहां उसके प्रेमी का नाम रोमियो नहीं है पर वह लक्षणों से उसकी पहचान बता रही हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> तय बात है कि व्यंजन विधा में उस तरफ इशारा किया जाता है जहां किसी के प्रेम का मजाक उड़ाना हो। प्रेमी तब तक प्रेमी नहीं माना जा सकता जब तक प्रेमिका ने उसका प्रणय निवेदन स्वीकार नहीं किया है। ऐसे में उसका नाम न रोमियो है न ही उसके लक्षण प्रेमी जैसे हैं तब उस पर रोमियो की ताना जड़कर मजाक उड़ाया जा रहा है। हमारे यहां साहित्य विधा में व्यंजना शैली का बहुत महत्वपूर्ण हैं। संस्कृति तथा हिन्दी में अनेक महान लेखक तो ऐसे हैं कि उनकी हर रचना तीनों विधाओं में एक साथ पूर्ण लगती है। यह पढ़ने वाले पर है वह कितना प्रखर है? सजग पाठक हमेशा व्यंजना शैली में अर्थ लेता है क्योंकि वही उसके व्यक्तित्व निर्माण में सहायक होती है। वह इस तरह रचना को पढ़ता है जैसे वह उसमें से अपने लिये ज्ञान बढ़ा सके। जहां हिन्दी, हिन्दू और हिन्दुस्तान की बात करें तो यहां अध्यात्मिक रूप से राधा कृष्ण का प्रेम ही सबसे ज्यादा प्रसिद्ध है। इस प्रेम की व्याख्या तीनों विधाओं में होती है तो अध्यात्मिक ज्ञानी भी इसके पवित्र भाव की व्याख्या करते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> सीधी बात कहें तो उत्तरप्रदेश में रोमियो शब्द से आशय उन लोगों की तरफ है जो इकतरफा प्रेम की चाहत में लड़कियों को परेशान करते हैं और व्यंजना विधा में इसे एंटरोमियो अभियान नाम दिया गया है। इसके शाब्दिक या लाक्षणिक अर्थों पर बहस एक बकवास लगती है। हालांकि इस बहाने प्रगति तथा उलटपंथी यह बताना नहीं भूल रहे कि वह विदेशी साहित्य के महान ज्ञाता है।</div>
<div style="text-align: justify;">
---------</div>
<div style="text-align: justify;">
पहले भारत फिर अमेरिका और अब उत्तरप्रदेश में सत्तापरिवर्तन ने पाक के मीडिया को भारी बेचैन कर दिया है। हैरानी इस बात की है कि जिस हिन्दू धर्म या संस्कृति का अपना नंबर एक दुश्मन मानते हैं वह स्वाभाविक रूप से उसका हिस्सा हैं पर स्वयं को अरेबिक संस्कृति से जुड़ा दिखना चाहते हैं। बात धर्म की करते हैं पर उनको यह मालुम नहीं कि एक अरबी और एक हिन्दू जब आपस में कहीं मिलेंगे तो वह धर्म की बजाय अन्य विषयों पर स्वाभाविक विचार विमर्श करते हें। अरब की धार्मिक विचाराधारा के पाकिस्तानी अनुयायी इस भ्रम में है कि उनकी संस्कृति भी अरबी है या होना चाहिये-अरब वाले इनको अरेबिक मानते नहीं और यह स्वयं को हिन्दू कहना नहीं चाहते। इस अंतर्द्वंद्व ने पाकिस्तानियों की मानसिक रूप से वहां के विद्वानों को भी विक्षिप्त कर दिया है। वहां का उदार विचारक भी भी हिन्दू के प्रति सद्भाव दिखाने में हिचकता है्र्र-वह भी हिन्दू संस्कृति के उज्जवल पक्ष को नहीं देखता। पाकिस्तानियों को विचार विमर्श देखकर हमें लगता है कि हमें कभी उनसे सद्भाव की आशा नहीं करना चाहिये।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-77236609560221443592017-03-11T14:19:00.001+05:302017-03-11T14:19:09.741+05:30चुनाव परिणाम पर जाति, धर्म तथा भाषा की दृष्टि से विचार करना गलत-हिन्दी संपादकीय (Religion,Cast amd Languvase not Effect on Election-HindiEditorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
भारत के पांच राज्यों में चुनाव होने के बाद देशभर में प्रचार परिणामों का विश्लेषण परंपरागत ढंग से सतही रूप से समाज को जातिपाति, धर्म तथा भाषायी आधार पार बांटकर कर रहे हैं। कम से कम फेसबुक पर यह उम्मीद तो करते हैं कि यहां सक्रिय मित्र जनमानस का सही विश्लेषण करेंगे पर लगता नहीं कि ऐसा हो रहा है। भक्तगण उत्तर प्रदेश में अपने दल की जीत पर सीना फुला रहे हैं। वहां के मुस्लिम मतदाताओं को वह जिस तरह देखते हैं उस पर हमें आपत्ति होती है। हम स्वयं भारतीय अध्यत्मिकवादी हैं पर जब सांसरिक विषय में अपना हित सार देखते हैं। इसी कारण हमारा मानना है कि आमतौर से भारतीय धार्मिक, जातीय तथा भाषायी समूहों में बंधे रहना पसंद करते हैं पर जब राज्य प्रबंध का विषय हो तो वह केवल इस आशा से मतदान करते हैं कि उनकी आवश्यकताओं की पूर्ति के लिये बेहतर सड़कें, शुद्ध पानी तथा नियमित बिजली के लिये बेहतर राज्य प्रबंध की आशा करते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> आजादी के बाद से ही देश में राजनीति, पत्रकारिता तथा अन्य जनसंपर्कीय क्षेत्रों में ऐसे लोग सक्रिय रहे हैं जो पूरे समाज को सतही दृष्टि से देखकर यह मानते हैं कि वह गहन चिंत्तक हैं-वह स्वयं आमजन की बजाय एक विद्वान की तरह सोचने के साथ ही बोलते और लिखते दिखना चाहते हैं जिससे सब गड़बड़ हो जाता है। समस्या यह है कि भक्तों का विद्वान समूह उनका विरोध तो करता है पर उसकी विचारशैली कमोबेश उन जैसी ही है-यही से ही हम जैसे अध्यात्मिक चिंत्तकों की राह उनसे अलग हो जाती है। पांच राज्यों में लोगों ने मतदान बेहतर राज्य प्रबंध की आशा से किया है। कट्टर भारतीय अध्यात्मिकवादी होने के बावजूद हम कहते हैं कि चाहे भी जिस भाषा, जाति, धर्म या वैचारिक समुदाय का सदस्य हो उसने अपनी प्रतिबद्धता केवल राज्य से दिखाई है।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> भारत में वैचारिक धाराओं का प्रवाह सदैव ऋषियों, मुनियों तथा तपस्वियों ने ही किया है। अनेक राजाओं ने भी राजधर्म का निर्वाह कर लोगों को अभिभूत किया पर उनकी प्रतिष्ठा किसी विचारधारा की वजह से नहीं होती। हम भगवान राम की बात करते हैं पर उनकी छवि भी अध्यात्मिक तत्व की प्रबलता के कारण है-उन्होंने राज्य का त्याग कर एक ऐसी छवि बनायी जिसका उदाहरण नहीं मिलता। भगवान कृष्ण भी अध्यात्मिक तत्व के कारण पूजे जाते हैं न कि द्वारका के राजा होने के कारण उन्हें भगवान कहा जाता है। मूल बात यह है कि राजसी विषय में सात्विक तत्व के साथ काम करना चाहिये पर इसका आशय यह कतई नहीं है कि देवों की तरह पुजने के लिये प्रचार में रत रहा जाये। हमारा मानना है कि आम भारतीय जनमानस अन्य देशों की अपेक्षा अधिक अध्यात्मिक तत्व से भरपूर है। अतः यहां जात पात या धर्म के आधार पर मतदान होने की बात कहना स्वयं को धोखा देना है।</div>
<div style="text-align: justify;">
----------</div>
<div style="background-color: #d9ead3; color: #134f5c; text-align: center;">
<br />
<div style="text-align: justify;">
<b>लेखक एवं कवि-दीपक राज कुकरेजा ‘‘भारतदीप,</b></div>
<b><div style="text-align: justify;">
<b>ग्वालियर मध्यप्रदेश</b></div>
</b></div>
<div style="background-color: #d9ead3; color: #134f5c; text-align: center;">
<div style="text-align: justify;">
<b>writer and poet-Deepak raj kukreja "Bharatdeep",Gwalior madhya pradesh</b></div>
</div>
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div style="background-color: #d9ead3; color: #660000;">
<div style="text-align: justify;">
<b>संकलक, लेखक और संपादक-दीपक ‘भारतदीप’,ग्वालियर </b><b><br /></b></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<b>athor and editor-Deepak "Bharatdeep",Gwalior</b></div>
<b><div style="text-align: justify;">
<b>http://zeedipak.blogspot.com</b></div>
</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="">
<b>यह पाठ मूल रूप से इस ब्लाग<a href="http://terahdeep.blogspot.com/">‘दीपक भारतदीप की अंतर्जाल पत्रिका’</a> पर लिखा गया है। अन्य ब्लाग<br /><a href="http://rajdpk.wordpress.com/">1.दीपक भारतदीप की शब्द लेख पत्रिका</a><br /><a href="http://deepkraj.blogspot.com/">2.शब्दलेख सारथि</a><br /><a href="http://dpkraj.blogspot.com/">3.दीपक भारतदीप का चिंतन</a><br /><a href="http://rajlekh.blogspot.com/">४.शब्दयोग सारथी पत्रिका</a><br /><a href="http://aajtak-patrika.blogspot.com/">५.हिन्दी एक्सप्रेस पत्रिका </a><br />६.<a href="http://aajtak-patrika.blogspot.com/">अमृत सन्देश पत्रिका</a></b><br />
<div>
<br /></div>
</blockquote>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6783523432524078131.post-62016447751404741582017-03-08T16:09:00.001+05:302017-03-08T16:09:55.161+05:30प्रचार में बगदादी तब तक रहेगा जब कोई दूसरा विज्ञापन बिकवाने नहीं आ जाता-हिंदी संपादकीय (Baghdadi bagdadi and osama bin laden nececsary for world media with indian News Chainal-Hindi Editorial)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
ओसामा बिन लादेन तब तक प्रचार में जिंदा रहा जब तक प्रचार प्रबंधकों को यह लगा कि वह उनके लिये समाचारों पर सनसनी बनाये रखने के लिये उसका नाम जीवंत होना जरूरी है। जब बगदादी का नाम स्थापित हो गया तब उसे पाकिस्तान के एबटाबाद में एकाउंटर में उसे मरा बताया। लादेन को कितनी बार मीडिया ने मरा बताकर फिर उसे जिंदा बताया। अब यही हाल बगदादी का है। उसे कम से कम दस बार मृत घोषित कर फिर उसे जीवित बताकर लगातार सनसनी बिक रही है। हमें तो लगता है कि बगदादी नाम का कोई व्यक्ति ऐसा हुआ ही नहीं होगा जो इतना बड़ा आतंकवादी संगठन चलाये। इराक, सीरिया तथा लीबिया में सरकारों के पतन से वहां अपराधी गिरोह बन गये होंगे जिन्हें अमेरिका, रूस तथा अन्य राष्ट्र हथियार राजस्व कमाते हैं-अब यह सिद्ध भी हुआ है कि वहां अमेरिका तथा रूस कहीं न कहीं आतंकवादियों के सहायक हैं। हमारा तो मानना है कि लादेन भी बहुत पहले मारा गया था पर जब बगदादी का अभ्युदय तब उसे मरा बताया। अब बगदादी भी तब तक रहेगा जब कोई तीसरा नहीं आ जाता।</div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> इस पूरे विश्व पर ‘प’ समूह-पूंजीपति, प्रचारक, प्रबंध तथा पतितों के मिलेजुले संगठन-चला रहे हैं। पूंजीपति पतितों की आड़ में अपने धंधे चलाते हैं तो उनका भय दिखाकर अपनी ताकत प्रचार माध्यमों में दिखाते हैं। इतना ही नहीं इनकी ताकत इतनी ज्यादा है कि अनेक जगह राज्यप्रबंधक भी इनका साथ निभाते हैं। इसलिये ओसामा बिन लादेन हो या बगदादी या अन्य खलनायक इतने खूंखार, चतुर और बाहूबली न हों जितने बताये जाते हैं। मजे की बात यह कि ऐसे लोग कहीं न कहीं कभी किसी देश के राज्य प्रबंधकों के सपंर्क रखते हैं और बाद में उनमें बिगाड़ होने पर निशाना बनते हैं। इनका नाम पहले खलनायक की तरह पकाया जाता है ताकि कोई नायक उसे खाकर प्रचार माध्यमों में विज्ञापन प्रसारण के बीच समाचार बनाता है। कम से कम हम जैसे चिंतक तो यही सोचते हैं।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
dpkrajhttp://www.blogger.com/profile/11143597361838609566noreply@blogger.com0